H Νάουσα σαν άλλοτε - Τα Καπετανέικα

H Νάουσα σαν άλλοτε - Τα Καπετανέικα - Greek Gastronomy Guide
Sep 20 2017

H Νάουσα σαν άλλοτε – Τα Καπετανέικα

Το βράδυ του Σαββάτου 16 Σεπτεμβρίου 2017 η ατμόσφαιρα στο λιμανάκι της Νάουσας ήταν σαν άλλοτε. Ηταν η στιγμή που όταν το σκοτάδι άρχισε να πέφτει, όλοι όσοι συμμετείχαν στα Καπετανέικα” συγκεντρώθηκαν στην πλατεΐτσα μπρος στου Τσαχπίνη για την απονομή των αναμνηστικών επάθλων στα σκάφη που αγωνίστηκαν. Κι έπειτα, σιγά-σιγά, με το φαγοπότι, τη ζωντανή μουσική, τον χορό και τραγούδι και τις ανοικτές καρδιές, η βραδυά εξελίχτηκε σ’ ένα νησιώτικο ξεφάντωμα.

Όχι που στην Νάουσα δεν γίνονται γιορτές και διασκεδάσεις – η γιορτή των Πειρατών στα εννιάμερα της Παναγίας είναι μια από τις καλύτερες – αλλά αυτή τη φορά, υπήρχε η συγκίνηση για την μνήμη του Κώστα Γουζέλη, για τον οποίο βέβαια ετελέσθηκαν τα Καπετανέικα.

Η Υπαπαντή το κόκκινο Πέραμα του καπετάν Λινάρδου, γερμένο στις πάντες μέσα στο λιμανάκι της Νάουσας, προκειμένου να υποστεί τις εργασίας του καλαφατίσματος και του βαψίματος της γάστρας του (Φωτ. δεκαετίας 1960).

Αλλά όπως προέκυψε η εκδήλωση, η συγκίνηση προήλθε επιπρόσθετα και από την ανάμνηση των ωραίων και αθώων εποχών της Νάουσας, καιρών που το λιμανάκι ανήκε στους καπετάνιους του και στους ψαράδες του. Από την εποχή που ήταν γεμάτο από ξύλινα σκάφη και τα γλέντια γίνονταν αναμεταξύ των φίλων του λιμανιού και όχι για τον Τουρισμό και τον Ξιπασμό. Και το συναίσθημα αυτό το νιώσαμε όλοι όσοι είχαμε την τύχη να βρεθούμε εκεί.

Το ταβερνάκι των ναυτικών του Δ. Σκιαδά, νυν Τσαχπίνης

Η γιορτή των «Καπετανέικων» ήταν η όμορφη αφορμή για τη διασκέδαση στο περίφημο λιμανάκι, η εικόνα του οποίου, το Σάββατο το βράδυ, ήταν ανεπανάληπτη.

Τα πανέμορφα ξύλινα πολύχρωμα σκαριά με ιστία, το ένα πλάι στο άλλο, ήταν αγκυροβολημένα εκεί στο μικρό λιμανάκι της Νάουσας για να τιμήσουν την μνήμη του Κώστα. Στο κάλεσμα των Καπετανέικων ανταποκρίθηκαν 24 καπετάνιοι με τα σκάφη τους μεταξύ των οποίων:

Ο Νίκος Καρακώστας από το Κάτω Κουφονήσι με το κόκκινο τρεχαντήρι του, την Αλκμήνη,

Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Ρίζος από την Μύκονο, με τον θρυλικό Ανεμογιάννη, “Mε τον φίλο μου τον Ρίζο, στο Αιγαίο αρμενίζω, πάνω στον Ανεμογιάννη που η φουρτούνα δεν τον πιάνει” το ξακουστό τραγουδί του Νίκου Οικονομίδη.

Ο Αlexander Schwartzeberg από την Πάτμο με την Τοσκάνα το εντυπωσιακό καραβόσκαρο των 20 μέτρων,

Ο Νίκος Δαρουκάκης ο κατασκευαστής της Αθηνάς, του καϊκιού του Κώστα Γουζέλη, από την Αίγινα με την Ηλιοπότισσα,

Ο Σταμάτης Κουτουμάνος με την ξακουστή Φανερωμένη, το κατακόκκινο πέραμα του Νίκου Ρηγινού,

Ένα ακόμη σκάφος πολυ σημαντικό ήταν το τρεχαντήρι με ιστιοφορία φάθας, “Στρατής” του Στρατή Ανδρεάδη που ήρθε απο τις Σπέτσες και που είναι ο εμπνευστής της Regata στις Σπέτσες,

Ο Μανώλης Δελέντας με τον Μανώλη,

Ο Μανώλης Αλιμπράντης από την Πάρο με τον βαρκαλά του, την Παναγιά την Μυρτιδιώτισσα.

Ο Δημήτρης Κουρτέλης με την Σισέλ από τη Νάουσα της Πάρου

Ο Παναγιώτης Αντωνακόπουλος με την Αλκυόνη, το καταμαράν λατίνι,

Δύο δεκάμετρα τρεχαντηράκια κατάλευκα από τις Σπέτσες,

Ο Μιχαήλ Ζέππος από την Πάρο, κ.α.

Την εντύπωση έκλεψαν και 3-4 σακολέβες, όπως και οι δεκάκοπες φαλαινίδες με ιστιοφορία λατινιού των ναυτοπροσκόπων από την Κηφισιά, Syrene III και Άγιος Νικόλαος από τον Διόνυσο.

Φυσικά στους αγώνες συμμετείχε και η Αθηνά, η συμιακή σκάφη του Κώστα Γουζέλη.

Αλλά ας περάσουμε και στα γεγονότα που οδήγησαν στη δημιουργία αυτή της εκδήλωσης.

Έπειτα από συναντήσεις, ζυμώσεις και συζητήσεις τον χειμώνα του 2017 και με πρωτοβουλία της Ελένης Φωκιανού και του Δημήτρη Κουρτέλη  και με την υποστήριξη δυο σημαντικών φορέων του νησιού, του Πολιτιστικού Συλλόγου Αρχίλοχος και του Ναυτικού Ομίλου Πάρου, προγραμματίστηκε η τέλεση ενός Αγώνα Επίδειξης Ξύλινων Ιστιοπλοϊκών Σκαφών, το τρίτο τριήμερο του Σεπτέμβρη (15, 16 και 17) για να τιμηθεί ο Κώστας Γουζέλης.

Η Υπαπαντή, τo κόκκινο Πέραμα του καπετάν Λινάρδου, σύμβολο της καπετανοσύνης της Νάουσας, στη μόνιμη θέση του, δίπλα στον Άγιο Νικόλαο (Φωτ. δεκαετίας 1960).

Ο Κώστας Γουζέλης, γνώρισε την Νάουσα εκείνες τις εποχές, δεκαετία του 1970, την αγάπησε, την λάτρεψε και αποφάσισε να ζήσει περισσότερα από σαράντα χρόνια στη Νάουσα της Πάρου, στην καρδιά του Αιγαίου.

Τα αποτυπώματα της δημιουργικής του δουλειάς στην αρχιτεκτονική, στην τέχνη, την καραβομαραγκουδική υπάρχουν διάσπαρτα στο νησί που αγάπησε. Σπίτια σκέτα έργα τέχνης, καΐκια ζηλευτά, εικαστικά με μεγάλο ενδιαφέρον, βίντεο, βιβλία. Αλλά αυτό που άφησε περισσότερο είναι η χαρά της ζωής στους φίλους του, συνεργάτες του και στα δυό παιδιά του την Ηλέκτρα Γουζέλη και τον Φοίβο Κοντογιάννη και για αυτό συνεχίζει να ζει στις καρδιές των ανθρώπων που σημάδεψε με την παρουσία του.

Ο Κώστας και εγώ, είχαμε την τύχη τα παιδιά μας, ο Κωνσταντίνος Πίττας και η Ηλέκτρα Γουζέλη να γεννηθούν την ίδια χρονιά το 1990, δεκαπέντε χρόνια αφ’ ότου πατήσαμε και οι δύο το πόδι μας στη Νάουσα (1975) – και γω τράβηξα κατόπιν ορεινά στις Λεύκες -, να μεγαλώσουν μαζί και να διατηρούν μέχρις τις μέρες μας  μια πολύ βαθειά και τρυφερή φιλία.

Ο καπετάν Λινάρδος περνά μπροστά από το καφενείο των ναυτικών, στο λιμανάκι της Νάουσας

Το τριήμερο διοργανώθηκε σε εθελοντική βάση, κυρίως από τους φίλους του Κώστα και των παιδιών του της Ηλέκτρας και του Φοίβου και είχε μια σειρά εκδηλώσεων όπως:

Έκθεση έργων του Κώστα Γουζέλη στις εγκαταστάσεις της Μαρίνας  (γλυπτά, ζωγραφιές, βιβλία, φωτογραφίες). Παρουσίαση του «Αθηνά εκ του Μηδενός» ενός ντοκυμαντέρ διάρκειας 53 λεπτών που παρακολουθεί την κατασκευή απαρχής ενός παραδοσιακού ελληνικού ιστιοπλοϊκού σκάφους (Συμιακή σκάφη – ιστιοφoρία μπρατσέρα junk). Το ντοκυμαντέρ αυτό δεν περιγράφει μόνο την τεχνική της κατασκευής του σκάφους και την αρτιότητα του αποτελέσματός του, αλλά επικεντρώνεται στις διαδικασίες των προσωπικοτήτων και των σχέσεων των δημιουργών γύρω απ’ ́ το συγκεκριμένο έργο. Η σχέση του καθένα απ’ αυτούς με την εργασία του και οι λογισμοί που τους οδηγούν στην πραγματοποίηση του έργου. Η ζωή, η καθημερινότητα και ο μύθος αλληλοδιαπλέκονται σηματοδοτώντας διαχρονικές αξίες.

Film director Foivos Kontogiannis and architect Kostas Gouzelis, creators of the documentary film “Athena ex nihilo”. Athens, January 2014 

Αγώνα επίδειξης ξύλινων σκαφών. Και όπως έγραφε η μπροσούρα των αγώνων:

“Ένας αγώνας διαφορετικός από τους άλλους. Μια κούρσα αγάπης και ευγενούς ανταγωνισμού. Μία ενιαία κατηγορία, δίχως ενστάσεις, δίχως προστριβές. Σκαριά μικρά και μεγάλα μαζί, δευτερόπριμα και πρίμα.

Θα δέσουμε όλοι μέσα στο λιμάνι. Σε όσα σκάφη επιτρέπουν τα βαθυκά τους μέσα στο παλιό, τα μεγαλύτερα στο νέο. Λένε πως τα παλιά τα χρόνια, όταν χαλούσε ο καιρός όλοι χωρούσαν μέσα στο μικρό (δεν υπήρχε το μεγάλο), ντάνες, ο ένας κολλητά στον άλλο! Το ίδιο θα κάνουμε και τώρα, μπαλόνια και θα πηδάμε από βάρκα σε βάρκα για να βγούμε στην πλατεία στο μικρό λιμανάκι.

Να τιμηθούν τα παραδοσιακά σκάφη, οι ταρσανάδες, τα καρνάγια μας και ό,τι άλλο ωραίο ανθίσει από το Αιγαιοπελαγίτικο αεράκι! Προσπαθούμε να διοργανώσουμε τα πάντα για ένα αξέχαστο τριήμερο.

Η βοήθεια που χρειαζόμαστε είναι, πρώτα απ΄όλα του καιρού, αλλά σημαντικότερο είναι να μας βοηθήσετε με την παρουσία σας. Είναι η στιγμή που έμπρακτα ο καθένας, λάτρης των ξύλινων σκαφών πρέπει να δείξει την αγάπη του. Η επιτυχία τέτοιων διοργανώσεων εξαρτάται από την πληθώρα των ανοικτών πανιών.

Ελάτε λοιπόν! Ελάτε σαν από άλλη εποχή, να δείξουμε στη θάλασσα πως είναι μικρή να μας χωρέσει. Ξύλινα σκαριά τον ταξίδευαν στο Αιγαίο, Νυν και Αεί.”

Την Κυριακή, την επόμενη του γλεντιού,  έγινε επίσκεψη στα Κελλιά του Μοναστηριού στη μόνιμη έκθεση Ρωσικής Χαρτογραφίας της περιόδου 1769-1774. Μια άγνωστη περίοδος της ιστορίας μας κατά την οποία πάνω από εκατό ξύλινα σκάφη ναυλοχούσαν στον κόλπο της Νάουσας. Ακολούθησε ξενάγηση στην έκθεση και παράλληλη προβολή αποσπασμάτων από τη σειρά «Αιγαίο Νυν και Αεί» που δημιούργησε ο σκηνοθέτης Γιωργος Κολόζης με τον Κώστα Γουζέλη και το καΐκι του.

Eίμαι σίγουρος ότι ο Κώστας Γουζέλης, ο καπετάν Λινάρδος, ο Κώστας Κυρμιζάκης, ο Φίλιππας  Βασματζής, ο Σπυρος Παπαγιανοπουλος και όλοι εκείνοι που “έφυγαν” από την παλιοπαρέα του 1970 θα είδαν από ψηλά τα Καπετανέικα και θα σκίρτησε η καρδιά τους!

Κι απ’ ότι φάνηκε, έγινε σ’ όλους τους Ναουσαίους συνείδηση ότι τα Καπετανέικα μπήκαν στην ζωή της Πάρου για να μείνουν και να γίνουν ετήσιος θεσμός. Για να δίνουν κάθε χρόνο χαρά στους «απάνω» και για να υπενθυμίζουν στους «κάτω» ότι η καπετανοσύνη και τα ξύλινα παραδοσιακά σκάφη ήταν, είναι και θα μείνουν η ταυτότητα του Ναυτικού Πολιτισμού του Αιγαίου.

<
error: Alert: Πνευματική ιδιοκτησία GGG !!