Eλαιώνες Κέρκυρας

Οι μοναδικοί Eλαιώνες Κέρκυρας εντυπωσιάζουν τον περιηγητή του νησιού, καθώς καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της υπαίθρου. Από τον Παντοκράτορα, το ψηλό βουνό του νησιού, έως τους ψηλούς ή τους χαμηλούς λόφους που με τις στενές πεζούλες διαμορφωμένες με τις λιθοδομές, συγκρατούν την γη από τη διάβρωση, μέχρι τις πεδιάδες που τις περισσότερες φορές φθάνουν μέχρι την ακρογιαλιά, οι κερκυραϊκές ελιές κυριαρχούν στο τοπίο του νησιού.

Η μονοκαλλιέργεια της ελιάς επιβλήθηκε στην Κέρκυρα από την περίοδο της Ενετοκρατίας. Έτσι, ενώ στις αρχές του 16ου αιώνα η παραγωγή λαδιού δεν ξεπερνούσε τα 2.000 βαρέλια, στα τέλη του 18ου αιώνα είχε ξεπεράσει τα 70.000 βαρέλια οδηγώντας σε μια εντυπωσιακή αύξηση των ελαιώνων του νησιού, αποτέλεσμα των μέτρων που πήρε η ενετική κυβέρνηση, δίνοντας σημαντικές αμοιβές για το φύτεμα νέων ελαιόδεντρων. Το μεγαλύτερο μέρος του λαδιού εξάγονταν για τις ανάγκες της Γαληνοτάτης. Υπολογίζεται ότι όλες οι ενετοκρατούμενες πόλεις της Αδριατικής φωτίζονταν από το φωτιστικό λάδι που παρήγε και εξήγαγε η Κέρκυρα. Βέβαια η επέκταση των ελαιώνων έγινε σε βάρος των καλλιεργειών των αμπελιών, των σιτηρών ή των λαχανικών, γεγονός που ανάγκασε τους Κερκυραίους να εισάγουν τα είδη αυτά από τις απέναντι ηπειρωτικές περιοχές.

Φερμένα τα δέντρα αυτά από τους Βενετούς, (ποικιλία λιανολιά) αναπτύσσονται καθ’ ύψος, δημιουργώντας ρωμαλέους κορμούς με πλούσιο κλαδικό φύλλωμα. Οι παλύψηλες ελιές σε σχήματα περίεργα που πολλές φορές μοιάζουν να έχουν κίνηση, ωσάν χορεύτριες μπαλέτου, ή μαινάδες αρχαίου δράματος, σχηματίζουν πυκνά σκιερά δάση που πολλές φορές είναι αδιαπέραστα από τον ήλιο ακόμα και το κατακαλόκαιρο. Τα δέντρα αυτά λόγω του ύψους τους δεν είναι καθόλου εύκολο να κλαδευτούν και η συγκομιδή του καρπού δεν γίνεται όπως σε όλη την Ελλάδα, με ράβδισμα. Στην Κέρκυρα, από τον Οκτώβρη απλώνονται δίκτυα που περιμένουν ως τον Μάρτιο μέχρι να πέσουν και οι τελευταίες ελιές.

Για τον λόγο αυτό το λάδι της Κέρκυρας έχει μεγάλη οξύτητα, εξαιτίας της μεγάλης παραμονής της ελιάς στην γη μέχρι να φτάσει στο λιοτρίβι, κι αυτός είναι και ένας από τους λόγους που οι ελιές της Κέρκυρας ανθοφορούν κάθε δύο χρόνια.

Για τους Κερκυραίους η ελιά αποτελούσε κύριο αγαθό επιβίωσης αλλά και μέτρο πλούτου. Η αξία της υπολογιζόταν από τον αριθμό ριζών και ο πλούτος των ευγενών καθοριζόταν από τον αριθμό των ελαιόδεντρων που κατείχαν. Για να μπορέσουν να ελέγξουν τις καλλιέργειες, την αποθήκευση και την επεξεργασία της ελιάς, οι ευγενείς έκτισαν στην κερκυραϊκή ύπαιθρο πολυάριθμα αρχοντικά, με βοηθητικούς χώρους, αποθήκες και κατοικίες προσωπικού. Διατηρούνται ακόμα και αποτελούν ένα από χαρακτηριστικότερα στοιχεία του κερκυραϊκού τοπίου.