Απείρανθος

Η Απείρανθος είναι χωριό της ορεινής ανατολικής Νάξου. Βρίσκεται 28 χιλιόμετρα ΒΑ της πρωτεύουσας του νησιού, σε υψόμετρο 650 μέτρων και είναι ένα από τα ομορφώτερα χωριά των Κυκλάδων.

Τόπος βοσκών και γεωργών, εργατών στα ορυχεία της σμύριγδας, αλλά και ποιητάρηδων, ανθρώπων των γραμμάτων, της τέχνης, της πολιτικής, τ’ Απεράθου όπως με καμάρι το λένε οι ντόπιοι, περηφανεύται για την ομορφιά του οικισμού του, για το Απεραθίτικο γλωσσικό ιδίωμα που διασώζει αρχαία ελληνικά και βυζαντινά στοιχεία, για τα δρώμενά του όπως οι Κουδουνάτοι τις Απόκριες, και κυρίως για το απεραθίτικο τραγούδι.

Είναι γνωστή η  ικανότητα ανδρών και γυναικών να «μιλούν» με στίχους -τ’ Απεράθου είναι «το χωριό που στιχουργεί»-, καθώς λέει και το τραγούδι:

«Με κοτσάκια  φανερώνω της αγάπης μου τον πόνο».

Το καφενείο η Απείρανθος του Μ. Γλέζου και του Γ. Πολυκρέτη βρίσκεται στην Πλάτσα, την κεντρική πλατεία, που είναι τόπος ατελείωτων πολιτικών συζήτησεων. Ο Μιχάλης Γλέζος ο ένας εκ των δυό καφετζήδων είναι ο ξάδελφος του Μανώλη Γλέζου, του ανθρώπου ο οποίος στην Κατοχή μαζί με τον Απόστολο Σάντα, κατέβασαν την γερμανική σημαία με την σβάστικα από την Ακρόπολη. Οι δυό καφετζήδες εναλλάσσουν κάθε χρόνο τη διαχείρηση του καφενέ.

Ο  κυρ Μιχάλης  85 χρονών, που δεν έχει ταξιδέψει ποτέ έξω από τη Νάξο, αναπολεί τα παλιά και αφηγείται:

«Η Απείρανθος ήταν πλούσιος τόπος, είχε κτηνοτροφία, καλλιέργειες και το σμυρίγδι. Όταν η Νάξος ήταν με τα λυχνάρια, εμείς είχαμε ηλεκτρικό ρεύμα.

Τις Κυριακές θα ‘βλεπες στον καφενέ πάνω απο ογδόντα γέροντες βρακοφόρους να πίνουν τον καφέ τους. Αλλά και νέοι ερχόντουσαν τ’ απογεύματα να παίξουν τα χαρτιά τους.

Είχα τότες το τεφτέρι και έγραφα αυτά που παίρναν και στο τέλος του μήνα, όταν πληρωνόντουσαν από την εταιρεία του σμυριγδιού, ερχόντουσαν να ξοφλήσουν. Τότε ο καθένας είχε το λάδι του, το ψωμί του, τις πατάτες του, τα ζώα του, όλα τα τρόφιμα ήταν δικά μας. Τώρα τα περισσότερα είναι αγοραστά. Επί πλέον οι νέοι δεν θέλουν να λερώνουν τα χέρια τους με δουλειές της γης».