Παναγιά η Χοζοβιώτισσα

Αγκιστρωμένο σ’ έναν απότομο βράχο σε ύψος 300 μέτρων από τη θάλασσα, υψώνεται το Μοναστήρι της Παναγιάς της Χοζοβιώτισσας, το πιο εμβληματικό κτίσμα της Αμοργού.

Επιβλητικό και απρόσβλητο, η Παναγιά η Χοζοβιώτισσα θεωρείται το πιο εντυπωσιακό μοναστήρι του Αιγαίου, όχι μόνο για τη μοναδική κατακόρυφη αρχιτεκτονική του, αλλά και για τον τρόπο που οι οκτώ όροφοί του γαντζώθηκαν και στερεώθηκαν πάνω στο βράχο.

Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του κατασκευής είναι ότι ενώ το πλάτος του κτίσματος ξεπερνά τα 40 μέτρα, ο ανατολικός του τοίχος, εκεί όπου βρίσκεται η είσοδος του μοναστηριού, δεν έχει πλάτος μεγαλύτερο από τα πέντε μέτρα.

Τα δωμάτια που υπάρχουν στο μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας ξεπερνούν τα 100 και περιλαμβάνουν, κελιά μοναχών, τραπεζαρίες, μαγειρεία, αποθήκες, δεξαμενές ομβρίων, κελιά φιλοξενίας, βιβλιοθήκη και το σκευοφυλάκιο.

Ο δρόμος από τη Χώρα της Αμοργού δεν είναι ούτε πέντε λεπτά μέχρι την ανατολική ακτή. Από εκεί, μέσα από ένα καλοφτιαγμένο μονοπάτι σύριζα στον γκρεμό, ανηφορίζει κανείς για δεκαπέντε περίπου λεπτά με τα πόδια προς το μοναστήρι. Το δέος που νιώθαμε περπατώντας στα απότομα γκρεμνά συναγωνιζόταν τον θαυμασμό μας για το μοναστήρι που ορθωνόταν μπροστά στα μάτια μας.

Χτισμένο το 1088 από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Κομνηνό στο σημείο που βρέθηκε μια εικόνα, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, προερχόταν από την Παλαιστίνη, πέρασε εποχές μεγάλης δόξας. Στις ημέρες μας ζουν σ’ αυτό μόνο τέσσερις καλόγεροι, που τις καθημερινές υποδέχονται με φιλόξενη διάθεση τους επισκέπτες, προσφέροντάς τους δροσερό νερό, αμοργιανή ψημένη ρακή και λουκούμια. Η ανάβαση στο ψηλότερο επισκέψιμο σημείο του μοναστηριού γίνεται από μια εσωτερική σκάλα και πάντα από την καθοδήγηση ανθρώπων του μοναστηριού. Η θέα από το μπαλκόνι δίπλα στην εκκλησία του μοναστηριού σού κόβει την ανάσα.

Η Παναγιά η Χοζοβιώτισσα γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου στα Εισόδια της Θεοτόκου και τότε είναι η μέρα που το μοναστήρι ζωντανεύει μέσα στο χρόνο. Την Παναγιά δεν την τιμούν μόνο οι Αμοργιανοί, αλλά και προσκυνητές από τα γύρω νησιά – την Ανάφη, τα Κουφονήσια, την Ηρακλειά, τη Νάξο -, που έρχονται με ειδικά ναυλωμένα πλεούμενα.

Όλο το βράδυ στον εσπερινό και στις παρακλήσεις, συνήθως χοροστατεί ο μητροπολίτης Θήρας, Αμοργού ενώ ο κόσμος ανεβοκατεβαίνει στο μοναστήρι, προσκυνά, προσεύχεται και τρώει πανηγυριώτικη φάβα.

Την άλλη μέρα το πρωί, μετά τη θεία λειτουργία, προσφέρεται στους προσκυνητές – που συνήθως υπερβαίνουν τους πεντακόσιους – νηστίσιμα φαγητά, μπακαλιάρος, πατατάτο και μπακαλιάρος σκορδαλιά.