Παραδοσιακή Κουζίνα Μυκόνου

“Κι όποιος βρει τον καιρό να μείνει και να ζήσει μερικές μέρες στο νησί θα γευθεί και άλλες χαρές και άλλες νοστιμάδες και άλλες λιχουδιές. Το καλό χοιρινό κρέας, τα μοναδικά λουκάνικα και τα “σύγκλινα” και τις “λούζες” και το νόστιμο τυρί, την “κοπανιστή”, και το κρίθινο παξιμάδι, μαζί με κάποιο καλό κρασί, σε συντροφιές με ντόπιους, που ξέρουνε από φαγοπότι και από γλέντια, και κεράσματα και τραγούδια, ίσως γιατί από τα πιο αρχαία χρόνια ο θεός που λατρευόταν “κατεξοχήν” στη Μύκονο ήταν ο Διόνυσος, που και σήμερα τον βρίσκεις παντού, στη χώρα, στο λιμάνι, στην ύπαιθρο”.

Έτσι περιγράφει ο σπουδαίος αρχιτέκτων Άρης Κωνσταντινίδης, μετά την ποιητική προσέγγιση της αρχιτεκτονικής της Μυκόνου, το γαστρονομικό της πλούτο. Κι αν έχουν περάσει από τότε πενήντα χρόνια και ο τουρισμός και η οικοδομική ανάπτυξη θέριεψαν και κατακυρίεψαν το νησί, οι Μυκονιάτες συνεχίζουν να είναι φιλόξενοι, εγκάρδιοι και άκρως ανεκτικοί με τους επισκέπτες του νησιού τους, να συντηρούν τα έθιμά τους, να γλεντοκοπούν και να διατηρούν τις διατροφικές τους παραδόσεις.

Έτσι, εκτός των γαστρονομικών πρεσβευτών του νησιού που είναι η ήπια τυροβολιά, η πιπεράτη κοπανιστή και το ξινοτύρι από τα τυροκομικά, η ευωδιαστή λούζα, το νούμπουλο και τα λαχταριστά λουκάνικα από τα αλλαντικά, ο χαρακτηριστικός μυκονιάτικος μεζές, η περίφημη μόστρα (με τα κρίθινα παξιμάδια, τη λιωμένη ντομάτα και την κοπανιστή), υπάρχουν ένα σωρό άλλες τυπικές γεύσεις που εκπροσωπούν το νησί.

Στην αρτοποιία υπάρχουν οι κουβαρωτές, οι κουλούρες, τα πρωτοφούρνια, και οι διπυρήτες (τα παξιμάδια).

Στις πίτες κυριαρχούν η μελόπιτα και η κρεμυδόπιτα, όλες με βάση την τυροβολιά, όπως και τα τσιμπητά Μυκόνου, που γίνονται με μέλι, κανέλα και άρωμα πορτοκαλιού (μοιάζουν με τα μυζηθροπιτάκια της Κρήτης ή τα λυχναράκια της Σαντορίνης).

Τα αμυγδαλωτά της Μυκόνου είναι ψητά, θυμίζουν κουραμπιέδες και έχουν έντονο το άρωμα του πικραμύγδαλου.

Όλα αυτά μαζί με τα μυκονιάτικα ραφιόλια στο τηγάνι, μπορούν να συνοδέψουν τα τοπικά ροφήματα, το φλισκούνι, τον δυόσμο και το φασκόμηλο ή τον ελληνικό καφέ, καθώς και την γαλαχτιά (χυλός που φτιάχνεται από τυροβολιά και νερό και θυμίζει έντονα το αριάν) και να δημιουργήσουν ένα εξαιρετικό Μυκονιάτικο πρωινό.

Κάποια κλασικά εδέσματα του νησιού είναι τα κουκιά με λαρδί και μάραθο, απορίχια με κουκιά, λαχανίδες με λαρδί, διάφοροι τύποι μανιταριών (μανίτες, βωλίτες, μοσχαμανίτες, αγκαθίτες, λαρδομανίτες) στο τηγάνι, καραβόλοι και χουχουλιοί -δυό τύποι σαλιγκαριών- με κρεμμύδια ή με πιλάφι, αρνάκι φρικασέ με προβάσια (ο φρέσκος αμάραντος) και οι μαραθοκεφτέδες.

Από το τραπέζι των Μυκονιατών δεν λείπει το κυνήγι και βέβαια τα θαλασσινά. Καλύτερος μεζές ο ψητός σκάρος (που τον ψήνουν με τα εντόσθιά του, εξ’ ού και το τραγούδι “σκάρος είμαι ψήσε με και βάλε με στο πιάτο και βάλε μου λαδόξιδο και το σκατό μου φά’το…”), και ακολουθούν τα ψάρια σαβόρε, οι πατελίδες και οι χουχουλιάνοι (τα σαλιγκάρια της θάλασσας).