Η φετεινή χρονιά της έκθεσης Ελληνικά αποστάγματα είχε πολλές εκπλήξεις. Η μεγαλύτερη ήταν βέβαια, το εγχείρημα να συνδεθούν τα ποτά, ούζα, τσίπουρα και αποστάγματα με τα συναισθήματα που προκαλούν, έτσι όπως αποτυπώθηκαν στα ελληνικά λαϊκά τραγούδια. Κι ήταν μια υπέρβαση να ξεπεραστεί η γαστριμαργική εμπειρία, που όντως με την εξέλιξη που έχουν υποστεί τα σύγχρονα αποστάγματα , είναι μεγαλειώδης, αλλά θα έπρεπε να υπενθυμιστεί, ότι ο πρωτεύων ρόλος των ποτών είναι άλλος.
Το Άδολο είναι η τρίτη απόσταξη της «καρδιάς» του Ούζου Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου, που αποστάζεται για τρίτη φορά, με υπομονή, για 13 ώρες, μέσα στο σφυρηλατημένο στο χέρι χάλκινο άμβυκα του 1911, πάνω σε χαμηλή φωτιά από ξύλα ελιάς.
Τα ποτά και τα αποστάγματα ανοίγουν την όρεξη, είναι συνοδευτικά ωραίων μεζέδων, φτιάχνουν την διάθεση, απογειώνουν την αυτοπεποίθηση, απελευθερώνουν τα συναισθήματα, αλλά λειτουργούν και ως καταπραϋντικά κατά της στενοχώριας, της θλίψης και της απογοήτευσης, και που ακόμα και στις πιo δυσκολες στιγμές μας οδηγούν σε λυτρωτικές οδύνες. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί λαϊκοί στιχουργοί και συνθέτες γράψανε πολλά τραγούδια εξυμνώντας το ούζο και το τζίπουρο (ως τα πιο λαϊκά και αρχέγονα ποτά).
Η ιστορία της ποτοποιίας ξεκινά το 1892 από την Πέργαμο, περνάει για λίγο από την Κρήτη και τελικά εγκαθίσταται στη Μυτιλήνη όπου ξεδιπλώνει τη γνώση της οικογένειας Σπέντζα στην απόσταξη.
Τα επώνυμα ελληνικά αποστάγματα σήμερα βρίσκονται σε φάση ποιοτικής αναβάθμισης και κερδίζουν μέρα με την ημέρα τον Έλληνα καταναλωτή, παρά τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες που καθημερινά αντιμετωπίζουν στην αγορά (απίστευτα υψηλή φορολόγηση, αθέμιτος ανταγωνισμό από το χύμα τσίπουρο και το λαθραίο οινόπνευμα).
Το «PÚRO», είναι ένα σπάνιο παλαιωμένο τσίπουρο, ένα κοσμοπολίτικο premium απόσταγμα από τον Θάνο Καραθάνο– Artisan Spirits.
Τσίπουρα, τσικουδιές, ούζα, premium ούζα και τσίπουρα διπλής και τριπλής απόσταξης, ελληνικά αποστάγματα σταφυλής και άλλων φρούτων, μπράντι και ηδύποτα (λικέρ) -μακριά από τα ανώνυμα έως και επικίνδυνα για την υγεία χύμα προϊόντα-, είναι τα ελληνικά τυποποιημένα αποστάγματα και ηδύποτα που παράγονται από καταξιωμένους αποσταγματοποιούς και διακρίνονται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για την ποιότητα όσο και τη συσκευασία τους.
Η οικογένεια αποσταγματοποιών Καρδάση από τον Τύρναβο παρουσιάζουν τα βαριά τους όπλα, το Παλαιωμένο Τσίπουρο Καρδάση και το Βοτανικό Λικέρ -από εκχύλιση αρωματικών βοτάνων, σπόρων και καρπών.
Στην Αίγλη Ζαππείου – στον ιστορικό χώρο που από το 1905 λειτουργούσε για πολλά χρόνια ως καφενείο, δηλαδή ως ο πιο παραδοσιακός χώρος κατανάλωσης ελληνικών αποσταγμάτων – και συγκεκριμένα στην Αίθουσα Ολυμπία, έγινε την Κυριακή 21-1-2018 η έκθεση «Ελληνικό Απόσταγμα» 2018, από την εταιρεία Vinetum, (Οινόραμα, Διονύσια, Αφρός και Φυσαλλίδες, Ζυθογνωσία κ.ά.)
Από το 1963 η εταιρεία Avantes της οικογενείας Κατσού, στην Εύβοια παράγει ούζο, τσίπουρο, μπράντι και ηδύποτα. Φέτος παρουσίασαν με καμάρι το καινούργιο τους Grace Gin, τις τρεις χάριτες της αρχαίας ελληνικής Μυθολογίας.
Από την βόλτα μας στα περίπτερα της έκθεσης, εντυπωσιαστήκαμε από το υψηλό επίπεδο των εταιρειών που συμμετείχαν, αλλά και από το πλήθος κόσμου, ο οποίος ανακαλύπτει σιγά-σιγά τα μικρά αυτά διαμάντια, αφήνοντας στην άκρη τα χύμα αποστάγματα που πολλές φορές είναι τόσο επικίνδυνα για την υγεία (στις ιδιωτικές οικογενειακές αποστάξεις, είμαι παρών στις καζανιές και στα φιλέματα και στα γλέντια τους, αλλά αυτές γίνονται από ανθρώπους που φτιάχνουν σούμες ή τσίπουρα για να το πιούν οι ίδιοι με την παρέα τους. Κανείς δεν γνωρίζει το χύμα στην αγορά από που προέρχεται).
Ο κυρ-Θανάσης Παρπαρούσης με μπαμπά και θείο οινοπαραγωγούς, έχει να υπερηφανεύεται για το οινοποιείο του, τις δυό του θυγατέρες Δήμητρα και Εριφύλη και φυσικά για το απόσταγμα οίνου που παράγεται από σταφύλια Σιδερίτη.
Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μίνι μουσική συναυλία ήταν το επιστέγασμα της εκδήλωσης γευσιγνωσίας Ελληνικό Απόσταγμα 2018. Τα τραγούδια που ακούστηκαν προέρχοντο από τους χώρους του σμυρναίικου, ρεμπέτικου και λαϊκού ελληνικού τραγουδιού και αφορούσαν στιχουργικά το τσίπουρο και το ούζο, αλλά και το ποτό γενικότερα και ερμηνευτήκαν ζωντανά από τους Χρήστο Βιδινιώτη (μπουζούκι), Κώστα Αραβαντινό (κιθάρα-φωνή), Παναγιώτη Γαλάνη (μπαγλαμά) και Σταυρούλα Μανωλοπούλου (φωνή), βαθείς γνώστες των προαναφερόμενων ειδών ελληνικής μουσικής.
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης είχε ο στιχουργός και μουσικός παραγωγός δισκογραφίας τηλεόρασης και ραδιοφώνου Πάρης Μήτσου, που θα μιλήσει ζωντανά για τα τραγούδια, μαζί με τον Αργύρη Καλλιανιώτη, δημοσιογράφο οίνου και μουσικό. Εθίγησαν η σχέση των τραγουδιών με την εποχή τους, με τα ποτά, τους χώρους που τραγουδήθηκαν και τους δημιουργούς τους, κάποιοι εκ των οποίων κατάγονται από περιοχές που συνδέονται άρρηκτα με το τσίπουρο και το ούζο.
Επίτιμος καλεσμένος στην εκδήλωση ήταν ο θρυλικός αποσταγματοποιός Ανέστης Μπαμπατζιμόπουλος, που με τον γνωστό ανεπανάληπτο, γλαφυρό τρόπο του μετέφερε τη σοφία και τις γνώσεις του για το ελληνικό απόσταγμα στο κοινό της εκδήλωσης.
Εκτός των ιστορικών στοιχείων -την μετεξέλιξη της ρακής από το Βυζάντιο και την Οθωμανική αυτοκρατορία σε ούζο, τις διαφοροποιήσεις μεταξύ τους- που λίγο πολύ για τους φίλους των αποσταγμάτων είναι γνωστά, από την αφήγησή του συγκράτησα τις εξής ενότητες, η πρώτη αφορούσε τη ζωή στη Θεσσαλονίκη και η άλλη τους μεζέδες των ποτών:
«Στην Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του ’50 υπήρχαν 167 εγγεγραμμένοι ποτοποιοί. Κάθε ποτοποιείο ήταν κι ένα μικρό μεζεδοπωλείο, με τον μεζετζή να τηγανίζει σαρδέλες, πιπεριές και να προσφέρει τα ούζα με ελιές, τομάτες, αγγούρια. Εγώ από μικρός στον κόσμο των μεγάλων, πουλούσα ούζο ποτήρι-ποτήρι, γύρω στα 70 κιλά την ημέρα! Kι τελετουργία ήταν οι εξής. To πρωί μέχρι τις 11.00 ο κόσμος ανάκατος, δικηγόροι, αραμπατζήδες, γιατροί, αχθοφόροι πείναν το κονιακάκι τους. Μετά άρχιζε η ώρα του ούζου και μετά περασμένες 3.00 το μεσημέρι ξεκινούσε η ρετσίνα…για το φαγάκι…Kι όσο το κρασί ήταν γιοματάρι -άρα φίνο (κι ανοξείδωτο)- οι μεζέδες ήταν εκλεπτισμένοι, όσο όμως κατέβαινε οι μεζέδες γινόταν πιο έντονοι, για να σώσουν την οξείδωση”.
“Το ούζο με το γλυκάνισο πηγαίνει με τα θαλασσινά και τα ψαράκια… [και με την μυρωδιά της θάλασσας και το φως του ήλιου …θα πρόσθετα εγώ] ενώ το τσίπουρο πάει πιό πολύ με τα γήινα, όσπρια, κρέατα, αλλαντικά…και το τσίπουρο με γλυκάνισο με όλα…!!!”.
Tραγούδια που τραγουδήθηκαν στο Ελληνικό Απόσταγμα 2018
Σε βλέπω στο ποτήρι μου (1975)
Μουσική: Μίμης Πλέσσας, Στίχοι: Ηλίας Λυμπερόπουλος, Eρμηνεία: Tζένη Βάνου (1975)
Σε βλέπω στο ποτήρι μου και πίνοντας σε πίνω
κι όταν τελειώσει το πιοτό δεν ξέρω τι θα γίνω
Σαν ακούρδιστο ρολόι που δεν παίρνει πια στροφή
το μυαλό μου έχει μείνει στη δική σου τη μορφή…
Το ανήσυχο πνεύμα του Πάρι Σιγάλα, δημιούργησε δύο αποστάγματα. Το ένα παράγεται από στέμφυλα της ποικιλίας ασύρτικου, και ονομάζεται «Σιγάλας τσίπουρο» και το άλλο που αφορά την κατηγορία των αποσταγμάτων φρούτων, το «Σιγάλας απόσταγμα φραγκόσυκο».
Στο τραπέζι που τα πίνω (1969)
Μουσική: Απόστολος Καλδάρας, Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Ερμηνεία: Στέλιος Καζαντζίδης
Στο τραπέζι που τα πίνω λείπει το ποτήρι σου,
λείπουν τα γλυκά σου λόγια που άκουγα απ’ τα χείλη σου
Η θύμησή σου τη νύχτα αυτή μες στην καρδιά μου είναι καρφί..
Πλούσια και δροσιστική, με μια ευχάριστη αίσθηση στο στόμα, η M DRY MASTIHA – η πρώτη dry Μαστίχα -είναι ένα απόσταγμα μαστίχας, εξαιρετικής ποιότητας, μια νέα πρόταση και μια νέα γευστική εμπειρία!
Πίνω και μεθώ (1934)
Μουσική: Σπύρος Περιστέρης, Στίχοι: Σπύρος Περιστέρης
Πίνω και μεθώ, οφ αμάν μέρα νύχτα τραγουδώ
και το ντέρτι μου οφ αμάν στο μπουζούκι μου ξεσπώ
Γένηκα μπεκρής οφ αμάν χασικλής και μερακλής
γιατί όλο λες οφ αμάν κούκλα μου πως δε με θες
Εβίβα ρεμπέτες (1945)
Στίχοι – μουσική: Απόστολος Καλδάρας,
Πώς μ’ αρέσει το πιοτό μ’ αρέσει και το πίνω να ξεχνώ
με σαμπάνιες και “Μαρκό” τον κάθε πόνο σβήνω σβήνω και ξεχνώ
Εβίβα ρεμπέτες εβίβα παιδιά μες τη ρεμπέτικη τούτη βραδιά
παίξε μπουζούκι μου κι όχι πολλά λίγα χρόνια και καλά…
Όταν πίνει μιά γυναίκα (1970)
Μουσική: Βασίλης Βασιλειάδης, Στίχοι: Πυθαγόρας, Ερμηνευτής: Χαρούλα Αλεξίου
Όταν πίνει μια γυναίκα κι όταν παραφέρεται
μη την επαραξηγείτε πως πονάει δεν ξέρετε
Μου λένε πια να μη μεθώ γιατί δεν επιτρέπεται
μα της καρδιάς μου τον καημό εσείς δεν τον εξέρετε…
Στου Μπελαμή το ουζερί (1970)
Μουσική-Ερμηνευτής: Γρηγόρης Μπιθικώτσης Στίχοι: Κώστας Βίρβος
Στου Μπελαμή το ουζερί τα ούζα έπινε σερί το παλληκάρι το χλωμό το πικραμένο
Όπως κι εγώ κάποια φορά όταν με πρόδωσαν σκληρά και από τότε με πιοτό αργοπεθαίνω
στου Μπελαμή το ουζερί λόγια πικρά, κορμιά νεκρά, βλέμμα σβησμένο
ζήση μου ψεύτρα και σκληρή, μου ‘δειξες δρόμο σκοτεινό και λαθεμένο
Ούζο όταν πιεις (1932)
Στίχοι: Αιμίλιος Σαββίδης, Μουσική: Σώσος Ιωαννίδης, Ερμηνευτής: Ρόζα Εσκενάζυ
…Ούζο όταν πιεις γίνεσαι ευθύς, βασιλιάς δικτάτορας, Θεός και κοσμοκράτορας
σαν το καλοπιείς, βρε θα ευφρανθείς κι όλα πια στο κόσμο ρόδινα θε να τα δεις
δική μου είναι η Ελλάς που στη κατάντια της γελάς
της λείπει το ένα της ποδάρι που της το παίξανε στο ζάρι…
Όταν πίνεις στην ταβέρνα (1947)
Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης Μουσική: παραδοσιακό χασάπικο, το λεγόμενο ”πολίτικο” Ερμηνευτής: Σωτηρία Μπέλου… η κυριότερη
Όταν πίνεις στην ταβέρνα κάθεσαι και δε μιλάς
Κάπου κάπου αναστενάζεις απ’ τα φύλλα της καρδιάς
Θα `θελα να σε ρωτήσω και να πληροφορηθώ
Πιο μεράκι σ’ έχει κάνει τόσο μελαγχολικό…
Τα παιδιά της γειτονιάς σου (1927)
Σαν σουρώνω πέφτω κάτω και λασπώνομαι
βάζω μπρoς τα δυο μου χέρια και σηκώνομαι
τα παιδιά της γειτονιάς σου με πειράζουνε
πάλι μεθυσμένος είσαι μου φωνάζουνε
Το «Δεκαράκι» είναι ένα τσίπουρο Τυρνάβου, που παράγεται από την οικογένεια Βασδαβάνου, με παρουσία περισσότερων από πενήντα ετών στην παραγωγή οίνων και αποσταγμάτων και ακόμα πιο μακρά παράδοση στην οινοποίηση και την απόσταξη (από τις αρχές του 20ού αιώνα. «Το Δεκαράκι», παράγεται από μία μόνο ποικιλία, το περίφημο μοσχάτο Aμβούργου της περιοχής Τυρνάβου.
Τα τραγούδια ήσαν τόσο όμορφα που καθήλωσαν το κοινό που τα τραγουδούσε μαζί με τους καλλιτέχνες, και παρότι ή έκθεση είχε αδειάσει και οι εκθέτες είχαν αποχωρήσει, η παρέα δεν έλεγε να ξεκολλήσει. Το βράδυ επιστρέφοντας στο γραφείο μου ανέτρεξα και σ’ άλλες πηγές και έτσι για το κοινό του GGG προσέθεσα και άλλα 2 τραγουδάκια. Τραγουδάκια που θα μας φτιάξουν κι άλλο και θα μας θυμίσουν όμορφες στιγμές. Γιατί καλές οι γευσιγνωσίες των αποσταγμάτων, αλλά το σημαντικό είναι να τα πίνεις και να σε ανεβάζουν σ’άλλα επίπεδα και σε κόσμους πιο αισθαντικούς.
Τραγούδια αρχείου Greek Gastronomy Guide
Παραδοσιακό άγνωστου προελεύσεως
Αααα, για το ούζο μεζεδάκι παστουρμά – παστουρμά,
σαγανάκι κεφτεδάκι με κιμά / βάι – βάι, καραφάκι ούζο,
βάλε να τα πιούμε τώρα που γλεντούμε,
τον ντουνιά τον ψεύτη μια φορά τον ζούμε.
Της Λαρίσης το ποτάμι (1969)
Μουσική: Γιώργος Μητσάκης, Eρμηνευτής: Σπύρος Ζαγοραίος
Στης Λαρίσης το ποτάμι που το λένε Πηνειό.
αν τυχόν και δε με θέλεις κει θα πέσω να πνιγώ.
Φέρτε ούζο του Τυρνάβου να καθίσω και να πιω
κι όλη η Λάρισα να μάθει πως εγώ σε αγαπώ.
SIGN INTO YOUR ACCOUNT