10 τοπικά χαρακτηριστικά φαγητά της Ρόδου

Το κύριο χαραρακτηριστικό της ροδίτικης κουζίνας είναι ο συνδυασμός κρεάτων με ζυμές και με όσπρια με έντονη την παρουσία του κύμινου, η χρήση τoυ οποίου είναι η μεγαλύτερη στην Ελλάδα.

Δεν είναι τυχαίο ότι το κύμινο το ονομάζουν μακριά μυρωδιά και ότι το σημαντικότερο βιβλία που γράφτηκε για την γαστρονομία του νησιού (Γιώργος Τρουμούχης-Κώστας Καψανάκης) έχει τον τίτλο «Μακριά μυρωδιά – Η μαγειρική κληρονομιά της Ρόδου».

Στη Ρόδο μπορεί κανείς να γευτεί πολλών ειδών τοπικά φαγητά. Εμείς σας παρουσιάζουμε τα 10 κυριότερα και πιο χαρακτηριστικά εδέσματα της Ροδίτικης παραδοσιακής κουζίνας, που μπορεί κάποιος να τα συναντήσει σε επιλεγμένα ταβερνάκια του νησιού.

Λακάνη

Η λακάνη είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό έδεσμα της Ρόδου γιατί εμπεριέχει έναν συνδυασμό με τα αγαπημένα υλικά των κατοίκων της Ρόδου, δηλαδή κατσίκι, ρεβίθια, χόντρο και κύμινο. Αφού μουλιάσουμε ένα βράδυ τα ρεβιθια στο νερό, τα τοποθετούμε μαζί με τα κομμάτια του κατσικιού, τη σάλτσα της ντομάτας, τα ρεβίθια, τον χόντρο, τα μυρωδικά (κανέλα και κύμινο), το αλάτι και τα τσιγαρισμένα κρεμμύδια μέσα στη λακάνη (πήλινο δοχεία) και αφού προσθέσουμε το νερό τη σκεπάζουμε με το καπάκι της και την τοποθετούμε για τρεις τουλάχιστον ώρες στον φούρνο.

Πιταρούδια

Τα πιτ(τ)αρούδια – με προφορά διπλού ταυ – είναι για τους Ροδίτες ότι οι ψευτοκεφτέδες των Κυκλάδων και φτιάχονται σε κάθε τόπο και εποχή, με διαφορετικά υλικά τα οποία αφού γίνουν μείγμα με αλεύρι, αυγά, κρεμμύδι και μυζύθρα τηγανίζονται στο ελαιόλαδο. Ξεχωρίζουν τα πιταρούδια από ρεβίθια που χρησιμοποιούν και μαϊντανό και δυόσμο, τα πιταρούδια με κιμά από μοσχαρίσιο κιμά κομμένο χοντρά με δυό μαχαίρια με το απαραίτητο κύμινο, πιταρούδια από κουνουπίδι, πιταρούδια με κόκκινη κολοκύθα, πιταρούδια με μανίτες (μανιτάρια), πιταρούδια με ντομάτες, πιταρούδια από πατάτα και πιταρούδια από κολοκύθια.

Τραχανάς με ψάρια

Ο τραχανάς το ζυμαρικό που είναι φτιαγμένο από γάλα και στάρι, ήταν πολύ προσφιλής στη Ρόδο, είτε σε μορφή σούπας είτε πιο πηχτός και μαγειρευόταν σε πολλές εκδοχές. Ας δούμε μερικές: Στα Λάερμα ο τραχανάς μαγειρευόταν με κοτόπουλο, πιπεριές, ντομάτα και μπαγιάτικο ψωμί τσιγαρισμένο, στην Κρητηνία με πέρδικες, στη Μάσσαρη με χοιρινό, ενώ στον Λάρδο ο τραχανάς μαγειρευόταν με ντομάτα, κρεμμύδια και ψάρια.

Φασολάκια με σκορδαλιά

Η σκορδαλιά είναι πολύ αγαπητή στην Ρόδο. Την συναντάμε ωμή, δηλαδή την κλασική όπου τα σκόρδα κτυπιούνται στο γουδί με αλάτι, λάδι και λεμόνι και έτσι συνοδεύει τα φρέσκα φασολάκια. Μια άλλη εκδοχή της σκοδαλιάς είναι του τηγανιού, όπου σιγαρίζουμε το σκόρδοκαι ρίχνουμε ξύδι και χυμό λεμονιού, νερό και αλεύρι ώσπου να γίνει ένας παχύρευστος χυλός που πολύ όμορφα συνοδεύει το μπακαλιάρο ή τα μπαρμπούνια.

Καραβόλοι

Οι καραβόλοι στην Ρόδο μαγειρεύονται με πολλούς τρόπους, με χόρτα, με πιργούρι (πλιγούρι) είτε καραβόλοι στιφάδο. Σε κάθε περίπτωση οι καραβόλοι πλένονται πολλές φορές, τρίβονται με αλάτι και λεμόνι βράζονται και αφαιρείται το πίσω μέρος από το όστρακό τους. Σε μιά κατσαρόλα τσιγαρίζονται τα κρεμμυδάκια και οι κομμένες ντομάτες και στο τέλος προσθέτουμε τους καραβόλους, ανακατεύουμε και τους ξαναβράζουμε .

Μελεκούνι

Το μελεκούνι είναι ο πρεσβευτής της γαστρονομίας της Ρόδου, ένα γλυκό που λατρεύουν όλοι οι Ροδίτες, κάθε γενιάς, ηλικίας και κοινωνικής κατάστασης. Κάθε μικρή πείνα της καθημερινότητας ή κάθε γιορτή είναι και μια ευκαιρία για ένα μελεκούνι. Το μελεκούνι μοιάζει με παστέλι, αλλά είναι πιο μαλακό, γίνεται με αναποφλοίωτο σουσάμι, αμύγδαλο, και συνήθως αρωματίζεται με κανέλα, γαρίφαλο, μοσχοκάρυδο, φλούδα από πορτοκάλι, περγαμόντο ή κίτρο. Η καταγωγή του όπως πολλά γλυκά με ξηρούς καρπούς και μέλι, έρχεται από την Αρχαία Ελλάδα και κατόπιν οι Βυζαντινοί και οι Ενετοί του πρόσθεσαν τη δική τους πινελιά. Το όνομά του προέρχεται από το μέλι και κούνα, όπως λένε στη Ρόδο τον σπόρο, παραφθορά του αρχαιοελληνικού «κόκκων». Κάθε περιοχή της Ρόδου έχει την δικιά της παραλλαγή, η κεντρική όμως συνταγή περιλαμβάνει την ανάμειξη του μελιού, με το καβουρδισμένο σουσάμι, τα μυρωδικά ( κανέλα σκόνη, μοσχοκάρυδο τριμμένο, κόλιανδρο τριμμένο, μαστίχα σκόνη, γαρύφαλλο τρμμένο), ξύσμα πορτοκαλιού και αμύγδαλα. Κατεβάζουμε το μείγμα από τη φωτιά και το κατόπιν ανοίγουμε φύλλο πάχους ενός εκατοστού και το κόβουμε σε ρόμβους.

Γιαπράκια

Η συνταγή για τα παραδοσιακά γιαπράκια της Ρόδου έχει τις ρίζες της στη Μικρά Ασία και το χαρακτηριστικό τους είναι ο χοντροκομμένος κιμάς και η λεπτότητα στο τύλιγμα του αμπελόφυλλου κι έτσι διαφέρουν από τα αντίστοιχα γιαπράκια που γίνονται στην Μακεδονία από λάχανο. Ξεπλένοντας τα αμπελόφυλλα με χλιαρό νερό, τοποθετούμε μέσα τους μιά μικρή κουταλία από το μείγμα – χοιρινός, μοσχαρίσιος κιμάς, ρύζι, ντομάτα σάλτσα και ψιλοκομμένα ματσάκια άνηθου, κρεμμυδιού, δυόσμου, μαϊντανού. Τοποθετούμε τα γιαπράκια στην κατσαρόλα και τα σκεπάζουμε μ’ ένα πιάτο και τα βράζουμε. Στην Σορωνή τα γιαπράκια γίνονται με λάχανο και καβουρμά, στον Έμπωνα με κιμά λαγού, στο Ασκληπιείο τα γιαπράκια γίνονται με κυμά από κατσίκι, ενώ στην Κατταβιά τα γιαπράκια γεμίζονται με πιργούρι (πλιγούρι) και κουκιά.

Κατσίκα με χόντρο

Τα παλιά τα χρόνια μαγειρεύονταν όλα μαζί σ’ ένα πήλινο τσουκάλι (λακάνη). Η λακάνη παρασκευάζεται ακόμα στη Ρόδο με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά σε πολλά μέρη η κατσίκα μαγειρεύται όπως εδώ. Σε μια κατσαρόλα τηγανίζουμε ένα-ένα τα κομμάτια της κατσίκας και κατόπιν το ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι. Ανακατεύουμε, προσθέτουμε τον πελτέ ντομάτας, το σκόρδο, φύλλα δάφνης, αλάτι και πιπέρι, σκεπάζουμε με νερό και τα αφήνουμε να πάρει μιά βράση. Το βάζουμε στο φούρνο για μιάμιση ώρα και ρίχνουμε τον χόντρο για κόμη μισή ώρα.

Kολοκυθοανθοί γεμιστοί

Μαζεύονται οι κολοκυθοανθοί πρωί-πρωί και κατόπιν, πλένονται προσεκτικά και στεγνώνουν. Φτιάχνεται ένα μείγμα από κατσικίσιο τυρί, ξερή μυζήθρα, αυγά, γάλα, ψιλοκομμένο δυόσμο,πιπέρι για να γεμιστούν οι ανθοί, να περαστούν από κουρκούτι και κατόπιν να τηγανιστούν σε ελαιόλαδο.

Σουπιόριζο

Καθαρίζουμε τις σουπιές από το κεντρικό κόκκαλο και τα εντόσθια και τις βαζουμε με το μελάνι τους να βράσουν σε νερό για μισή ώρα. Κατόπιν τις κόβουμε στο νερό που έβρασαν και προσθέτουμε τριμμένη ντομάτα και άνηθο. Τσιγαρίζουμε φρέσκα και ξερά κρεμμυδάκια και τα ρίχνουμε και αυτά στην κατσαρόλα με τις σουπιές. Προσθέτουμε το ρύζι και τα βράσουμε όλα μαζί.