Το Αλφαβητάρι Ελληνικής Γαστρονομίας είναι το 8ο βιβλίο του Γιώργου Πίττα και θα κυκλοφορήσει την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου 2020. Εκδότης του βιβλίου είναι οι Γαστρονομικές Κοινότητες της Ελλάδος ΑΜΚΕ και την διανομή του έχουν αναλάβει ένας εκδοτικός οίκος (Εικοστός Πρώτος),   και δύο διανομείς ( Τσανακάκης, Σίμος). Θα το βρει δε κανείς σ’ όλα τα κεντρικά βιβλιοπωλεία (Πολιτεία, Ιανός, Public κλπ) και σε όσα βιβλιοπωλεία της περιφέρειας συνεργάζονται μαζί τους.

Προδημοσιεύουμε την Εισαγωγή και το Επίμετρο του βιβλίου, καθώς και κάποιες φωτογραφίες από το περιεχόμενο του.

 

Αλφαβητάρι Ελληνικής Γαστρονομίας: Eισαγωγή

…Πριν ξεδιπλωθεί το περιεχόμενο του Αλφαβηταρίου, θα ήθελα να επισημάνω εκείνα τα χαρακτηριστικά του στοιχεία, που εμπλουτίζουν τον τρόπο προσέγγισης της ελληνικής γαστρονομίας, και τελικά κάνουν το βιβλίο ξεχωριστό.

Το Αλφαβητάρι αντιμετωπίζει τη γαστρονομία με μια ολιστική ματιά, συνδέοντας θέματα που συνήθως αναπτύσσονται μεμονωμένα και αποσπασματικά. Εδώ παντρεύονται έννοιες, γνώσεις και πληροφορίες διαφορετικής προέλευσης, παρουσιάζοντας ένα συναρπαστικό όλον, ένα πέλαγος γεμάτο εκπλήξεις για το εύρος της γαστρονομικής εμβέλειας.

Κάθε λήμμα συνοδεύεται από μία ή περισσότερες φωτογραφίες, με σκοπό να δημιουργηθεί μια ποιητική συνύπαρξη, μια συνομιλία μεταξύ τους, ώστε οι 700 φωτογραφίες να ενισχύσουν τα 500 κείμενα των λημμάτων, και εκείνα να «μιλήσουν» πιο εύγλωττα, αποτυπωμένα φωτογραφικά.

Πριν διαβάσουμε τα 500 λήμματα, ας κάνουμε ένα γρήγορο ταξίδι στην εξέλιξη της γαστρονομίας στην Ελλάδα, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Τα άρθρα «Περί γαστρονομίας», «Αρχαία ελληνική κουζίνα», «Η κουζίνα στο Βυζάντιο», «Η «ελληνική κουζίνα τον 19ο και τον 20ό αιώνα», «Η κρίσιμη τριακονταετία (1990- 2020)» και «Γαστρονομία και Τουρισμός» σκιαγραφούν την ιστορία της Ελληνικής Γαστρονομίας και παρέχουν ένα στοιχειώδες υπόστρωμα γνώσης, ποντίζοντας τις κολόνες πάνω στις οποίες θα ακουμπήσει το περιεχόμενο του βιβλίου.

Πρωταγωνιστικό ρόλο στο Αλφαβητάρι έχουν τα λήμματα 50 τουριστικών προορισμών, τους οποίους θα γνωρίσουμε μέσα από τα προϊόντα και τις τοπικές κουζίνες τους.

Θα κατανοήσουμε το πώς η παραδοσιακή αρχιτεκτονική υποτάχτηκε στη γαστρονομία και δημιούργησε κατασκευές, χρηστικά εργαλεία και κτίσματα που εξυπηρέτησαν όλες
τις φάσεις μετατροπής των αγαθών της φύσης σε τρόφιμα και κατόπιν σε τροφή.

Θα διαβάσουμε ιστορίες, μύθους και αφηγήματα, που μιλούν για τόπους, καρπούς και αγαθά της φύσης, αποδίδοντάς τους συμβολικές διαστάσεις.

Θα μάθουμε πώς η ποίηση, η λογοτεχνία και τα δημοτικά τραγούδια υμνούν φυτά και τρόφιμα, δίνοντας μια ποιητική υπόσταση στη χρήση τους αλλά και την ύπαρξή τους.

Θα γνωρίσουμε εκατοντάδες προϊόντα, την ιστορία, το ταξίδι και τις περιπέτειές τους μέχρι να στεριώσουν και να γίνουν κομμάτι του ελληνικού τοπίου και της ελληνικής διατροφής.

Θα γνωρίσουμε και άλλα τόσα φαγητά και θα εντοπίσουμε τις επιδράσεις που είχαν οι τοπικές κουζίνες που τα παρασκεύασαν από τους πολιτισμούς, με τους οποίους είχαν συναλλαγές (εμπόριο, κατακτήσεις, προσφυγικές ανταλλαγές) και πώς τελικά αυτά τα εδέσματα έγιναν οι πρεσβευτές των τόπων τους.

Θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε –στην έκταση που το παρόν λεξικό επιτρέπει– τον κόσμο του ελληνικού κρασιού και των ελληνικών αποσταγμάτων (αμπελώνες, ποικιλίες, παραγωγοί).

Θα αντιληφθούμε πώς η ευρεία θέαση της γαστρονομίας μάς φέρνει κοντά σε άλλα πεδία γνώσης και έρευνας, όπως η Τοπιογραφία, η Γεωγραφία, η Ηθογραφία, η Λαογραφία, η Ανθρωπολογία και η Ιστορία.

Θα δούμε πώς το φαγητό, εκτός από τη θέση του στην καθημερινότητα των ανθρώπων (σπίτι, οικογενειακά τραπέζια, έξοδοι σε χώρους εστίασης), πρωταγωνιστεί και στην τελετουργική γαστρονομία. Μέσα σε 15 λήμματα έγινε προσπάθεια να περιγραφεί ο κόσμος των πανηγυριών και άλλων γαστρονομικών δρώμενων, όπου η γαστρονομία είναι μέρος εορταστικών τελετουργιών και απαιτεί συλλογική συμμετοχή στην προετοιμασία και την ανάλωση των φαγητών, επιβεβαιώνοντας τη συνοχή της κοινότητας και τη σημασία του συλλογικού τρόπου ζωής.

Θα γνωρίσουμε 10 σημαντικά πρόσωπα της ελληνικής γαστρονομίας, είτε πρόκειται για αναγνωρισμένες προσωπικότητες του χώρου, είτε για πρόσωπα αντιπροσωπευτικά διαφόρων δραστηριοτήτων (αρχιμάγειρας πανηγυριού, γλεντιστής πανηγυριού, κ.ά.).

Θα γνωρίσουμε, επίσης, κάποια χαρακτηριστικά κέντρα εστίασης, ενδεικτικά δείγματα από τους εκατοντάδες σοβαρούς επαγγελματίες της χώρας, καθένα από τα οποία θωρείται από τους καλύτερους πρεσβευτές του τόπου του αλλά και της κατηγορίας του (λαϊκό ταβερνάκι, αυθεντικό κουτούκι, ψαγμένη ψαροταβέρνα, εστιατόριο fine dining, πεντάστερο ξενοδοχείο, χαμένος στα βουνά ξενώνας με ενδιαφέρουσα κουζίνα, ή ξενώνας ιστορικής σημασίας κτλ.).

Παρατίθεται μια γεωγραφική αποτύπωση των λημμάτων και των προϊόντων της χώρας, για να δοθεί μια αίσθηση χωροθέτησης όλων αυτών στο χάρτη της Ελλάδας.

Ορισμένα λήμματα αναφέρονται σε πρακτικές και συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν τον τρόπο ζωής και σκέψης του Έλληνα, όπως για παράδειγμα ο τρόπος πληρωμής των λογαριασμών στις ταβέρνες ή τα κεράσματα, συνήθειες του καθημερινού βίου, που ορισμένες ισχύουν απαράλλακτα μέχρι σήμερα, άλλες δεν έχουν πια την παλιά βαρύτητα, ενώ άλλες υπάρχουν ως ανάμνηση και βίωμα.

Από τα 5 ευρετήρια του βιβλίου, ειδικά στο Ευρετήριο Λέξεων, καταγράφονται εκατοντάδες λέξεις που παραπέμπουν – για τους μη ειδικούς – σε μια σχεδόν άγνωστη γλώσσα, όπου τελικά όλες αυτές οι λέξεις/έννοιες αποτελούν τις ψηφίδες του γαστρονομικού πλούτου των περιοχών της χώρας και αποδεικνύουν τη μεγάλη γαστρονομική βιοποικιλότητα της Ελλάδας. Στα ευρετήρια διασταυρώνονται λήμματα, λέξεις γαστρονομίας, τόποι και πρόσωπα, δημιουργώντας ενδιαφέρουσες συνάψεις και πανέμορφα παντρέματα.

Σε αντίθεση με το πνεύμα της εποχής και την τρομοκρατία των νέων τάσεων, το Αλφαβητάρι Ελληνικής Γαστρονομίας ασχολείται με θέματα γαστρονομίας που έχουν κατασταλαγμένη βιωματική αξία μέσα από τη μακρά τους πορεία σε πολλές γενιές ανθρώπων, σχηματίζοντας τον κορμό της γαστρονομικής μας παράδοσης. Γιατί το παρελθόν πάντα θα μας αιφνιδιάζει με τη δύναμη της επικαιρότητάς του.

Το Αλφαβητάρι Ελληνικής Γαστρονομίας, χωρίς να ξεκόβει τη γαστρονομία από τη γαστριμαργική της διάσταση ή να την απομακρύνει από την αρχέγονη αναγκαιότητά της, επιχειρεί να τη διευρύνει για να την οδηγήσει εκεί όπου η γαστρονομία γίνεται τέχνη, παιχνίδι, χαρά και έρωτας για τη ζωή.

Τέλος, το Αλφαβητάρι είναι το αποτύπωμα ενός ταξιδευτή που έζησε στιγμές γεμάτες συγκίνηση και χαρά, στιγμές φευγαλέας πληρότητας. Αυτόν τον βιωματικό πλούτο, την εμπειρία, τη γνώση και τα συναισθήματά του θέλει να τα μοιραστεί με τους αναγνώστες του παρόντος βιβλίου.

Αλφαβητάρι Ελληνικής Γαστρονομίας: Επίμετρον

Τα ταξίδια μου απ’ άκρη ως άκρη στην Ελλάδα μού έδωσαν την ευκαιρία να μελετήσω, να γνωρίσω, να φωτογραφίσω και να γράψω για τις μυρωδιές, τις γεύσεις, τις εικόνες, αλλά και τις ανθρώπινες δράσεις και συμπεριφορές, που κάνουν το φαγητό στοιχείο ταυτότητας και πολιτισμού κάθε τόπου.

Το λεξικό αυτό, με τα 500 λήμματα, το περιπετειώδες πάντρεμα τόπων, τοπίων, προϊόντων, ταπεινών παραγωγών, επιτυχημένων επιχειρηματιών, τύπων παραγωγής, συνταγών, τεχνικών μαγειρικής, εδεσμάτων, δημιουργιών προικισμένων σεφ αλλά και λαϊκών μαγείρων ή μαγειρισσών, γραφικών καπηλειών και χαρακτηριστικών ταβερνών, δημοτικών αγορών, πανηγυριών και γαστρονομικών τελετουργιών, εμπλουτισμένων με λογοτεχνικά και ποιητικά αποσπάσματα, παραδόσεις, ιστορίες και αφηγήσεις, είναι το καταστάλαγμα και η συμπύκνωση αυτής της μακράς περιπλάνησης.

Τώρα που η συναρπαστική περιπέτεια 20 χρόνων έκλεισε έναν κύκλο, με χαρά μοιράζομαι μαζί σας, μέσα από τις 384 σελίδες του, όλα αυτά που με ταξίδεψαν, με έμαθαν, με παίδεψαν, με ξενύχτησαν, με συντρόφευσαν, με οδήγησαν στο μεδούλι της ελληνικότητας.

Εύχομαι το Αλφαβητάρι Ελληνικής Γαστρονομίας να σας προσφέρει κάποια βασικά εφόδια, ώστε το ταξίδι σας να γίνει με περισσότερη γνώση, διευρυμένη αντιληπτικότητα, πιο ανήσυχη ματιά, ποιητικότερη θέαση και ετοιμότητα για συγκίνηση, εφόδια που χρειάζεται ένας ταξιδιώτης για να αρμενίσει με επιτυχία στο μεγάλο πέλαγος της Ελληνικής Γαστρονομίας.