Tα αναψυκτικά των μικρών περιφερειακών παραγωγών κάνουν τη θριαμβευτική τους επιστροφή προς μεγάλη χαρά των Ελλήνων καταναλωτών.

Αφιέρωμα του Greek Gastronomy Guide στα ελληνικά αναψυκτικά

1. Αναψυκτικά γενικά
2. Ιστορία των αναψυκτικών
3. Πορτοκάλια και λεμόνια η πρώτη ύλη των αναψυκτικών
4. Ιστορικές εταιρείες αναψυκτικών
5. Τρόπος παραγωγής
6. Συνολική σημερινή κατάσταση του κλάδου
7. Συνέντευξη του «Θεματικού υποστηρικτή» των αναψυκτικών, Πλάτωνα Μαρλαφέκα της ΛΟΥΞ ΑΕ

 

Αναψυκτικά γενικά

Όταν, στα τέλη του 20ού αιώνα, η αγορά των αναψυκτικών είχε κυριαρχηθεί από τις δύο πολυεθνικές εταιρείες, την Coca-Cola και την Pepsi, υπήρχε μεγάλη θλίψη για τον μαρασμό των δεκάδων περιφερειακών μονάδων εμφιάλωσης αναψυκτικών (υπολογίζονται γύρω στις 1500), που από τον μεσοπόλεμο, με αιχμή τη δεκαετία 1960, δρόσιζαν τους Έλληνες. Καθεμία απ’ αυτές είχε και τη δική της περιπετειώδη ιστορία, για το πώς δημιουργήθηκε και πώς συνδέθηκε με το κοινό της περιοχής της.

Άλλες είχαν ξεκινήσει από την αυλή του σπιτιού του δημιουργού τους (Γεράνι), άλλες κατασκεύαζαν παράλληλα ψυκτικούς θαλάμους και πάγο (Κλιάφας) και άλλες λειτουργούσαν παράλληλα και ως μονάδες ψυγείων (ΕΨΑ), ενώ άλλες όπως η ΦΙΞ και η Ήβη, με τις εξαιρετικές καινοτομίες της δεκαετίας του 1960 (αναψυκτικά από μανταρίνι, βερίκοκο, μήλο αλλά και το Τam-Tam, την ελληνική κόκα κόλα), είχαν εξασφαλίσει πανεθνική διανομή. Κι όμως, τώρα, στη δεύτερη δεκαετία του 21ού αιώνα, με έκπληξη και θαυμασμό είμαστε μάρτυρες ενός come back όλων αυτών των εταιρειών, που διεκδικούν με αξιώσεις μερίδια από τους δύο πολυεθνικούς κολοσσούς, όχι μόνο στην περιοχή τους αλλά και σε εθνικό επίπεδο.

Της ελληνικής αντεπίθεσης ηγείται η «Λουξ» από την Πελοπόννησο, και ακολουθούν άλλες, όπως η ΕΨΑ, το Γεράνι στην Κρήτη.

 

Ιστορία των αναψυκτικών

Η ιστορία των αναψυκτικών πάντως, από πολύ παλιά, πριν από τη βιομηχανική τους ανάπτυξη τον 20ό αιώνα, δεν είναι παρά η ιστορία της ανάγκης του ανθρώπου να ανακουφιστεί από τη ζέστη παρασκευάζοντας δροσιστικά ροφήματα. Η αρχή έγινε στη ρωμαϊκή εποχή και συνεχίστηκε στους βυζαντινούς χρόνους.

Στους νεότερους χρόνους, τα σερμπέτια, τα ρασόλια, τα χειροποίητα σιρόπια που φτιάχνονταν από αρωματικά φυτά, από μούστο, χυμούς εσπεριδοειδών, είτε από σαχαρωμένα φρούτα –όπως το γλυκό βύσσινο– ήταν το όπλο των νοικοκυρών ανακατεύοντάς τα με το νερό, για να δροσίσουν την οικογένεια και να φιλέψουν τους επισκέπτες. Τομή στη γεύση των ροφημάτων αυτών ήταν η ανάμειξη των χυμών και των σερμπετιών με σόδα, η οποία δημιούργησε και τη σύγχρονη γεύση των αναψυκτικών.

Όταν αναφερόμαστε σε κάτι δροσιστικό στα μέσα του 19ου αιώνα, μιλάμε φυσικά για το νερό που ακόμα και τότε υπήρχαν διαχωρισμοί ως προς την ποιότητα, με δημοφιλέστερο εκείνο του Αμαρουσίου που μοιραζόταν με στάμνες σε όλη την Αττική, αποτελώντας έτσι το μεγάλο εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής. Για αυτούς που αποζητούσαν κάτι περισσότερο παγωμένο, μοναδική λύση αποτελούσε το φυσικό… παγοποιείο της Πάρνηθας ή των κατά τόπους βουνών, στις βαθιές χαράδρες των οποίων παρέμενε πετρωμένο το χειμωνιάτικο χιόνι, μέχρι να μεταφερθεί, διπλωμένο σε άχυρα, με γαϊδουράκια μέσα σε κοφίνια, στις αστικές περιοχές.

Τα πρώτα αναψυκτικά λοιπόν ήταν σπιτικοί φρουτοχυμοί ανακατεμένοι με νερό και ζάχαρη, οι οποίοι μοιράζονταν από πλανόδιους πωλητές που φορώντας λευκές ποδιές κρατούσαν κανάτες και ποτήρια και πρόσφεραν κυρίως λεμονάδες. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα εμφανίζονται οι πρώτες μικρές μονάδες παραγωγής αναψυκτικών, που με χειροκίνητες μηχανές παράγουν το αναψυκτικό και το διανέμουν με γαϊδουράκια ή κάρα.

Φυσικά η πρώτη ύλη προέρχονταν από το πλεόνασμα της σοδειάς φρούτων κάθε χρονιάς. Στα τέλη του 19ου αιώνα εμφανίζεται το ανθρακούχο νερό, ενώ ανακαλύπτονται οι πηγές των περιοχών της Ελλάδας. Στις αρχές του 20ού αιώνα τα αναψυκτικά μπαίνουν σε γυάλινη φιάλη με πώμα την γυάλινη μπίλια (1924).

Είναι η εποχή όπου η διαφήμιση κάνει τα πρώτα της βήματα και εμφανίζει τα αναψυκτικά να έχουν φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες: “Περιέχει άφθονο οπωροζάκχαρο που απορροφάται απ’ ευθείας από το αίμα χωρίς να χρειαστεί να χωνευτεί”, “Μηλικό κάλι που αποτοξινώνει τον οργανισμό”, “Απαραίτητες βιταμίνες” σε συνδυασμό δε με τα νερά πηγών, τα ιαματικά ύδατα «δύναται να συστηθούν επί ψαμμιάσεων, λιθιάσεων, ρευματισμών, δυσπεψίας χρονίας, δυσκοιλιότητος, αιμορροϊδικών διαταράξεων ως και χρονίων κατάρρων της κύστεως και της μήτρας». Μαγικές ιδιότητες δηλαδή!

Στη δεκαετία του 1950 εμφανίζονται οι πρώτες παστεριωμένες πορτοκαλάδες χωρίς χημικά συντηρητικά, με την κόκκινη ετικέτα να παραπέμπει «χωρίς ανθρακικό» και την μπλε «με ανθρακικό». Τα μπουκάλια είχαν μεταλλικά καπάκια, τα οποία επιστρέφοντο, έναντι αμοιβής, ενώ τα ηλεκτρικά ψυγεία εξασφάλιζαν την δροσερή τους παρουσία.

Τη δεκαετία του ’50 υπήρχε ένα σε κάθε πόλη. Μικρά εργαστήρια που έφτιαχναν γκαζόζες και τις πουλούσαν σε σταθμούς τρένων, ταβέρνες, αναψυκτήρια, θερινά σινεμά. Τα παιδιά, από την άλλη, έκαναν συλλογή τα μεταλλικά καπάκια, η παίζανε μ’ αυτά αμάδες!

 

Πορτοκάλια και λεμόνια η πρώτη ύλη των αναψυκτικών

Τα πρώτα αναψυκτικά στην Ελλάδα φτιάχτηκαν από τα πορτοκάλια και ακολούθησαν άλλα εσπεριδοειδή, όπως τα λεμόνια και τα μανταρίνια.

Στην ελληνική μυθολογία τα πορτοκάλια αναφέρονται για πρώτη φορά σ’ έναν από τους δέκα άθλους του Ηρακλή. Σύμφωνα με τον μύθο, ο βασιλιάς της Τίρυνθας Ευρυσθέας έδωσε εντολή στον Ηρακλή να του φέρει τα μήλα των Εσπερίδων, που φύτρωναν στον κήπο των θεών και ήταν δώρο της Γαίας στην Ήρα, για το γάμο της με τον Δία. Ύστερα από πολλές περιπέτειες, ο Ηρακλής κατάφερε να κόψει τρεις χρυσούς καρπούς αντιμετωπίζοντας τους φύλακες του κήπου, τις νύμφες Εσπερίδες και στον ακοίμητο δράκο Λάδωνα, ένα φοβερό φίδι με εκατό κεφάλια, και να τους φέρει στον Ευρυσθέα. Από τα μυθολογικά μήλα των Εσπερίδων προέρχεται και ο γενικός χαρακτηρισμός αυτής της κατηγορίας φρούτων: εσπεριδοειδή.

Ο πρώτος καρπός που εμφανίστηκε στην Ευρώπη ήταν το λεμόνι. Το «κίτριον» φαίνεται να περιγράφει ο Θεόφραστος ως «μήλον το περσικόν ή μηδικόν», και αργότερα ο ιατροφιλόσοφος και βοτανολόγος Διοσκουρίδης ισχυρίζεται ότι «τα μηδικά λεγόμενα ή περσικά ή κεδρόμηλα είναι τα σε όλους γνωστά κίτρια». Οι ιστορικές πηγές δεν δίνουν πληροφορίες για καλλιέργεια εσπεριδοειδών.

Η πορτοκαλιά εισήχθη από την Κίνα ή, κατά μία άλλη εκδοχή, από την Ινδία. Διαδόθηκε από τους Πορτογάλους τον 10ο αιώνα και άρχισε να καλλιεργείται εντατικά στην Ευρώπη μετά τον 15ο αιώνα. Από το όνομα της Πορτογαλίας πήρε και το όνομά του το νέο φρούτο.

Επί Τουρκοκρατίας μεγάλη φήμη είχαν τα πορτοκάλια της Χίου, που εξάγονταν στην Κωνσταντινούπολη νωπά ή σε μορφή χυμού. Την ποικιλία ομφαλοφόρο της Ουάσιγκτον (Washington Navel) έφερε από την Καλιφόρνια στην Ελλάδα (Κέρκυρα), το 1925, ο άγγλος βοτανολόγος Σίδνεϋ Μέρλιν, από τον οποίο και πήρε το όνομά της (ποικιλία Μέρλιν). Σήμερα στην Ελλάδα η πορτοκαλιά καλλιεργείται στην Κρήτη, στη Λακωνία, στην Αργολίδα και στην περιοχή της Άρτας.

 

Ιστορικές εταιρείες αναψυκτικών

Οι σπουδαιότερες ελληνικές εταιρείες αναψυκτικών είναι: η ΛΟΥΞ στο Κεφαλόβρυσο Αχαΐας, ΕΨΑ στην Αγριά Βόλου, ΓΕΡΑΝΙ στα Χανιά, ΗΒΗ στην Αθήνα, ΤΕΜΕΝΙΑ στην Κρήτη, ΒΑΠ ΚΟΥΡΤΙΔΗΣ στις Σέρρες, ΚΛΙΑΦΑΣ στα Τρίκαλα, ΙΤΕΑ ΦΛΩΡΙΝΗΣ, ΧΙΟΝΑΤΗ στην Πέλα.

ΕΨΑ

Βγαίνοντας από την Αγριά του Βόλου και πηγαίνοντας προς τα Λεχώνια, βρίσκεται η Εταιρεία Ψυγείων Αγριάς, η γνωστή μας ΕΨΑ. Γεννήθηκε το 1924 από τους αδερφούς Κοσμαδόπουλους, που δημιούργησαν ένα εργοστάσιο που θα έφτιαχνε χυμούς και αναψυκτικά. Παράλληλα, ο Γερμανός μηχανικός Otto δημιούργησε τη συνταγή για τη λεμονάδα ΕΨΑ, η οποία, σημειωτέον, όπως αναφέρει και στο site της η εταιρεία, παραμένει μυστική ακόμα και σήμερα. Το 1936 ιδιοκτήτης της ΕΨΑ έγινε η Εθνική Τράπεζα και το 1969 η εταιρεία περνά στα χέρια των αδελφών Μοσκαχλαϊδη και του Νίκου Τσαούτου, που είναι και οι σημερινοί της ιδιοκτήτες.

ΓΕΡΑΝΙ

Με παράδοση από το 1928, τα γνωστά κρητικά αναψυκτικά έχουν τη δική τους εμπροσθοφυλακή: το μπιράλ. Ο ιδρυτής της φίρμας, Σοφοκλής Αναγνωστάκης, ήταν ένας Χανιώτης μετανάστης που τότε γύρισε από την Αμερική και είχε την ιδέα να στήσει ένα παρασκευαστήριο και εμφιαλωτήριο για λεμονάδες, πορτοκαλάδες και γκαζόζες. Ολα τα έκανε με το χέρι στην αυλή του σπιτιού του στο χωριό Γεράνι της Κυδωνίας, τραβώντας νερό από μια κοντινή πηγή. Σήμερα, η «Γεράνι Αναψυκτικά Α.Ε.» διαθέτει 3.770 τ.μ. βιομηχανικής εγκατάστασης στα Χανιά και τα προϊόντα της εξάγονται στην Αμερική και τον Καναδά, ενώ τα υλικά παρασκευής είναι φρούτα και νερό της περιοχής της.

ΗΒΗ

Η ιστορία της εταιρείας Ήβη αρχίζει το 1926, όταν ο Νίκος Παναγόπουλος δημιούργησε μια μικρή βιομηχανία αναψυκτικών στο Μαρούσι, την οποία ονόμασε Ήβη για να θυμίζει τη μικρή χαριτωμένη θεά που δρόσιζε τους ολύμπιους θεούς με νέκταρ. Στο διάβα του χρόνου η εταιρεία επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα, τo 1973 αποκτά το αποκλειστικό δικαίωμα παραγωγής της Pepsi στην Ελλάδα και το 1989 εξαγοράζεται από την PepsiCo παραμένοντας ο leader αναψυκτικών της Ελλάδας.

ΛΟΥΞ

Το 1950 ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας δημιούργησε στην Πάτρα μια μικρή βιοτεχνία αναψυκτικών. Πολύ σύντομα η Λουξ ξεχώρισε από τις άλλες έντεκα ομοειδείς επιχειρήσεις της αχαϊκής πρωτεύουσας. Το 1972 μετεγκαθίσταται στο Κεφαλόβρυσο και αρχίζει να χρησιμοποιεί στα αναψυκτικά λουξ το φημισμένο νερό της περιοχής, που αποτελεί βασικό συστατικό των συνταγών του έως και σήμερα. Το 1989 αναλαμβάνουν την εταιρεία οι τρεις διάδοχοι του ιδρυτή, ενώ το 1997 γίνεται ΑΕ. Από τότε η εταιρεία εξελίσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και σήμερα η Λουξ είναι η μεγαλύτερη αμιγώς ελληνική εταιρεία αναψυκτικών και χυμών.

ΤΕΜΕΝΙΑ

Δίδοντας το όνομα του χωριού του, Τεμένια, στα προϊόντα του ο ιδρυτής Γεώργιος Γαροφαλάκης το 1954, αντιλαμβανόμενος τη μοναδικότητα των νερών του χωριού του, πίστεψε -και όχι άδικα- ότι η παραγωγή αναψυκτικών θα ήταν η καλύτερη αξιοποίηση αυτού του μοναδικού φυσικού πλούτου. Τον Φεβρουάριο του 1986, μετά τον θάνατο του Γεωργίου Γαροφαλάκη, τη διεύθυνση της επιχείρησης ανέλαβαν τα παιδιά του που προχώρησαν στον εκσυγχρονισμό της εταιρείας φέρνοντάς την στη σημερινή της θέση.

ΧΥΜΟΙ ΚΟΥΡΤΙΔΗ

Η αρχή έγινε το 1936 από τον Μικρασιάτη πρόσφυγα Γεώργιο Κουρτίδη. Μια μικρή επιχείρηση διανομής πάγου μετατρέπεται σε παραγωγό αναψυκτικών με εξαιρετική επιτυχία. Συσκευάζονταν σε ξύλινα κιβώτια και διανέμονταν σε τοπικό επίπεδο με κάρα. Ολα στο χέρι. Το 1958 λειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο στην περιοχή Κουπλιά των Σερρών. Και το 1978 ολοκληρώνονται οι νέες εγκαταστάσεις της εταιρείας στο 1ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Σερρών-Νιγρίτας, όπου η εταιρεία εγκαταστάθηκε το 1982. Σήμερα στο τιμόνι της επιχείρησης βρίσκεται η τρίτη γενιά απογόνων του Γεώργιου Κουρτίδη.

ΒΑΠ Π. Κουγιός

Εκανε το πρώτο της βήμα στη Ρόδο, το 1967. Το 1975 μεταφέρεται σε νέες εγκαταστάσεις στην περιοχή Σγουρού της Ρόδου και το 1991 σε ακόμη πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις στην Αγία Βαρβάρα Κοσκινού του νησιού. Ειδικεύεται κυρίως στο νερό και στους φυσικούς χυμούς. Αν βρεθείτε στη Ρόδο και ζητήσετε εμφιαλωμένο νερό, θα δείτε μία από τις αγαπημένες φίρμες στο νησί: Απολλώνιο. Είναι της ίδιας εταιρείας. Μαζί με την πορτοκαλάδα της είναι οι προμαχώνες στα ψυγεία του νησιού.

ΚΛΙΑΦΑ

Η ΚΛΙΑΦΑ ιδρύθηκε από τον Θεόδωρο Κλιάφα με αρχικό αντικείμενο τους ψυκτικούς θαλάμους και την παραγωγή πάγου. Ένα χρόνο αργότερα, το 1927, το μεράκι του ιδρυτή της για τα αναψυκτικά τον οδήγησαν στην εγκατάσταση μιας μικρής μονάδας εμφιάλωσης αναψυκτικών. Πρωτοπόρος ο ιδρυτής της εισάγει το 1933 στην Ελλάδα το πώμα crown (μεταλλικό πώμα) και το 1945 ανανεώνει το μηχανολογικό εξοπλισμό του εργοστασίου. Το 1961, υπό την διεύθυνση του Κώστα Κλιάφα, οι εγκαταστάσεις της εταιρίας εκσυγχρονίζονται και παράλληλα με τα ήδη δημοφιλή προϊόντα παράγονται σε μικρές γυάλινες φιάλες βυσσινάδα και σόδα. Το 1970 το εργοστάσιο μεταφέρεται σε νέο ιδιόκτητο χώρο 35 στρεμμάτων επί της οδού Τρικάλων – Λαρίσης όπου εξοπλίζεται με μηχανήματα νέας τεχνολογίας.

Φιλοδοξώντας να καταστήσει τον κοινωνικό της ρόλο ακόμη πιο ενεργό, μετατρέπει το σύνολο των παλιών της εγκαταστάσεων στο κέντρο των Τρικάλων σε ένα πολυδύναμο Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού και αναλαμβάνει τη λειτουργία του.

ΙΤΕΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

Η λειτουργία του εργοστασίου το 1969, ξεκινάει με την εμφιάλωση γυάλινων φιαλών 250 ml.

Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, τα αναψυκτικά ΙΤΕΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ κατακτούν τις καρδιές των καταναλωτών και ξεπερνούν τα όρια του νομού Φλωρίνης.

Εξωτερικά το εργοστάσιο διατηρεί την παραδοσιακή του όψη, για να κρατά αναλλοίωτη στη μνήμη και στην ιστορία, την πορεία ενός τοπικού προϊόντος που κατάφερε να γίνει γνωστό σε όλη την Ελλάδα !

ΧΙΟΝΑΤΗ

Ο Γιώργος Τασιός από την Σκύδρα Πέλλας το 1945, αφού είχε μάθει γρήγορα την τέχνη των ποτών δίπλα σε έναν Εβραίο έμπορο της Θεσσαλονίκης, ιδρύει την εταιρεία με την επωνυμία «Αναψυκτικά Τασιός» παράγοντας γκαζόζα με την γκαζά (μπίλια) που υπήρχε στα μπουκάλια, την βαφτίζει «Χιονάτη» και τα μεσημέρια που τελειώνει την παραγωγή την μοιράζει μόνος του με το κάρο από σπίτι σε σπίτι κι από ταβέρνα σε ταβέρνα.

Το όνομα γίνεται γνωστό και αρχίζουν οι πρώτες τοπικές διαφημίσεις σε εφημερίδες και περιοδικά με σύνθημα «Χιονάτη Πίνεις, την Κάψα Σβήνεις». Στα τέλη του 20ού αιώνα η εταιρεία λόγω προβλημάτων κλείνει και τελικά το 2002 επανακυκλοφορούν τα αναψυκτικά Χιονάτη σε έξι γεύσεις: Γκαζόζα, πορτοκαλάδα, λεμονάδα, βυσσινάδα, μπανάνα και σόδα.

 

Τρόπος παραγωγής

Από το περιβόλι στο μπουκάλι. Διαδικασία…

Στους προικισμένους από τη φύση κάμπους της χώρας μας, οι ελληνικές επιχειρήσεις αναψυκτικών επιλέγουν εκλεκτά εσπεριδοειδή για να παράγουν δροσιστικά αναψυκτικά, με ξεχωριστή γεύση.

Τα ελληνικά αναψυκτικά χαρακτηρίζονται από την ανώτερη γεύση και ποιότητά τους, με κύριο γνώρισμα και ισχυρό διαφοροποιητικό τους στοιχείο -σε σχέση με τη διεθνή αγορά- το γεγονός ότι τα αναψυκτικά εσπεριδοειδών (πορτοκάλι, λεμόνι, μανταρίνι) περιλαμβάνουν έως και 20% φυσικό χυμό στις συνταγές τους. Προσεκτικά επιλεγμένοι παραγωγοί προμηθεύουν με φρέσκους καρπούς, ανώτερης διαλογής, τις ελληνικές επιχειρήσεις αναψυκτικών, οι οποίες παρότι τεχνολογικά καινοτόμες, συνεχίζουν να αγκαλιάζουν τις αξίες της παράδοσης στον τρόπο παραγωγής και τις συνταγές των αναψυκτικών τους.

Από τη συγκομιδή, στη διαλογή, οι καρποί περνούν από σειρά ελέγχων προκειμένου να επιλεγεί η πρώτη ύλη που πληρεί τα απαραίτητα κριτήρια ποιότητας. Ακολουθεί η χυμοποίηση και επεξεργασία των καρπών, με την παστερίωση και συμπύκνωση του χυμού. Το στάδιο αυτό είναι κρίσιμο και απαιτείται η εφαρμογή αυστηρών διαδικασιών ώστε να διατηρηθούν τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και τα μοναδικά αρώματα των χυμών. Από τα χυμοποιεία, οι φυσικοί χυμοί μεταφέρονται στις μονάδες παραγωγής για να μετατραπούν στις γνώριμες γεύσεις των συνταγών που έχουν κερδίσει την προτίμηση του κοινού και να φτάσουν στο τραπέζι των καταναλωτών σε ολόκληρη την Ελλάδα και ακόμη παραπέρα, μέσω των συνεχώς αυξανόμενων εξαγωγών, που πλέον ταξιδεύουν τις ελληνικές γεύσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.

 

Συνολική σημερινή κατάσταση του κλάδου

Ο κλάδος των αναψυκτικών σήμερα χαρακτηρίζεται από δύο έντονα αντιθετικές τάσεις, την ακμή σε μια αγορά σε κρίση. Όπως και σε κάθε πτυχή της οικονομίας, η παρατεταμένη κρίση είχε σοβαρές επιπτώσεις στην αγορά του αναψυκτικού, καθώς οι καταναλωτές είδαν τα τελευταία χρόνια την αγοραστική τους δύναμη να εξαϋλώνεται. Την ίδια ώρα, ο κλάδος μαρτυρά την αναβίωση του ελληνικού αναψυκτικού, με τις ελληνικές επιχειρήσεις να επιστρέφουν δυναμικά στον αγορά και να προσφέρουν ένα εύρος προϊοντικών προτάσεων για κάθε καταναλωτή.

Βάσει των στοιχείων του ΙΟΒΕ μεταξύ 2009-2015, ο κλάδος σημείωσε πτώση 32% σε όγκο πωλήσεων στην εγχώρια αγορά, με την αγορά λιανικής να αποτελεί το βασικό κανάλι πώλησης των αναψυκτικών. Παρά τη δραματική πίεση, οι επιχειρήσεις του κλάδου αποδείχτηκαν ιδιαίτερα σθεναρές, με τα ελληνικά αναψυκτικά να κατακτούν σημαντικά μερίδια αγοράς. Πίσω τους είναι πλέον η εποχή, ακόμη και τόσο πρόσφατα όσο τη δεκαετία του 90, που τις έβλεπε σχεδόν εκμηδενισμένες, με τα ισχυρά διεθνή brands να κατέχουν ηγετική θέση και τον αθέμιτο ανταγωνισμό να εκτοπίζει τις τοπικές επιχειρήσεις για να δώσει ακόμη περισσότερο χώρο σε ισχυρά μονοπώλια.

Παρότι στοιχεία του αθέμιτου ανταγωνισμού είναι ακόμα έκδηλα και η κρίση συμπιέζει συνεχώς τα περιθώρια κέρδους, νέες ετικέτες ελληνικών αναψυκτικών κάνουν την εμφάνισή τους ενώ παλιότερες ετικέτες βρίσκονται σε αναπτυξιακή πορεία, εδραιώνοντας τη θέση τους στην αγορά, εκτοπίζοντας μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, κραταιά ονόματα διεθνών brands. Παράλληλα, νέα προϊόντα και συνταγές ενσωματώνουν τις νέες τάσεις της αγοράς, όπως την ανάγκη των καταναλωτών για περιορισμό της ζάχαρης στα αναψυκτικά που καταναλώνουν, μείωση των θερμίδων και υιοθέτηση μίας περισσότερο φυσικής και ισορροπημένης διατροφής.

Η δυναμική πορεία των ελληνικών αναψυκτικών, τα τελευταία χρόνια, έχει συνεισφέρει ώστε ο ευρύτερος κλάδος των μη αλκοολούχων ποτών (αναψυκτικά, χυμοί και λοιπά μη αλκοολούχα) να έχει σημαντικό αποτύπωμα στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας, δημιουργώντας σημαντική προστιθέμενη αξία για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας (από τον αγροτικό τομέα που προσφέρει την πρώτη ύλη έως την εστίαση και το χώρο της διαφήμισης, ενδεικτικά), και ιδιαίτερα την ελληνική επαρχία, στηρίζοντας την απασχόληση και τα δημόσια έσοδα.

 

Συνέντευξη του «Θεματικού υποστηρικτή» των αναψυκτικών, Πλάτωνα Μαρλαφέκα της ΛΟΥΞ ΑΒΕΕ

Η Λουξ δημιουργήθηκε σε μία εποχή, τη δεκαετία του 1950, που περισσότερες από δέκα τοπικές επιχειρήσεις αναψυκτικών δραστηριοποιούνταν στην Αχαΐα. Η υψηλή συγκέντρωση και ο ανταγωνισμός του χώρου οδήγησαν τον ιδρυτή της Λουξ, Παναγιώτη Μαρλαφέκα, στο συμπέρασμα ότι μονάχα η ποιότητα, στη γεύση και την πρώτη ύλη, θα σε ξεχωρίσει από τον ανταγωνισμό. Επιλέχθηκε λοιπόν ο δρόμος της ποιότητας, με κάθε κόστος. Η επιλογή αυτή αποτέλεσε τη βάση όλων των αξιών πάνω στην οποία χτίστηκε η Λουξ και, σήμερα, παραμένει τόσο επίκαιρη και ορθή επιχειρηματική επιλογή όσο και τότε.

Η Λουξ βίωσε τη συρρίκνωση της ελληνικής αγοράς αναψυκτικού με την δυναμική είσοδο των ξένων ισχυρών brands αναψυκτικών, αντιστάθηκε με πείσμα (και υψηλό κόστος) και, ως η μεγαλύτερη πλέον ελληνική εταιρεία αναψυκτικών και χυμών, συμμετείχε ενεργά στις προσπάθειες για την αναζωογόνηση του χώρου. Η πορεία ήταν δύσκολη αλλά σήμερα το τοπίο είναι πολύ διαφορετικό και μπορούμε να μιλούμε για την επάνοδο του ελληνικού αναψυκτικού. Τα προβλήματα σαφώς και παραμένουν, και οι προκλήσεις είναι πολλές. Ανταγωνισμός, διάτρητο θεσμικό πλαίσιο, ασταθής φορολογική πολιτική και αναρίθμητα άλλα ζητήματα που αποτελούν τροχοπέδη για τον κλάδο. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις εισέρχονται στο χώρο και προσφέρουν αναψυκτικά που κερδίζουν επάξια συνεχώς μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. Σε μία αγορά σε κρίση, ένας κλάδος με υγιείς και πρωτοπόρες ελληνικές επιχειρήσεις άνοιξε ξανά και προσφέρει θέσεις απασχόλησης και υψηλή προστιθέμενη αξία στην οικονομία.

Στην πορεία αυτή, η Λουξ κατέγραψε μία σταθερά αναπτυξιακή τροχιά που σήμερα την τοποθετεί ανάμεσα στα πιο δημοφιλή αναψυκτικά της ελληνικής αγοράς, με ισχυρή πανελλαδική διείσδυση και παρουσία σε 22 χώρες στη διεθνή αγορά. Η Λουξ παρέμεινε δεσμευμένη στην παράδοση, προσφέροντας αυθεντικές συνταγές και γεύσεις που ξεχωρίζουν. Ταυτόχρονα, όμως, επένδυσε στην έρευνα και ανάπτυξη -και συνεχίζει- ώστε να παραμένει επίκαιρη και, κυρίως, πρωτοπόρα. Η έρευνα παραμένει προτεραιότητα για τη Λουξ που συνεχίζει να τροφοδοτεί την αναπτυξιακή της πορεία, καθώς εισάγει στην αγορά καινοτόμα προϊόντα ακόμα και σε διεθνές επίπεδο, όπως η νέα σειρά λουξ plus ‘n light.

Απαντώντας στη μεταστροφή της καταναλωτικής συνήθειας προς ποιοτική απόλαυση προϊόντων, με λιγότερες θερμίδες, με τον πλέον φυσικό τρόπο, η Λουξ δημιούργησε τη νέα γενιά προϊόντων  λουξ plus ‘n light με 0% ζάχαρη, 60% λιγότερες θερμίδες και μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (στις γεύσεις: πορτοκαλάδα και λεμονάδα, ενώ στο μέλλον η σειρά θα εμπλουτισθεί και με νέες γεύσεις). Τα λουξ plus ‘n light είναι τα πρώτα, και τα μοναδικά, αναψυκτικά στην ελληνική αγορά που περιέχουν μόνο φυσικά γλυκαντικά (σάκχαρα φρούτων, φρουκτόζη και γλυκαντικά φυτικής προέλευσης), χωρίς καμία αλλαγή στην γνώριμη και απαράμιλλη γεύση που χαρακτηρίζει το σύνολο των προϊόντων Λουξ, εισάγοντας μια νέα κατηγορία και μια ουσιαστική ανατροπή στην αγορά των light προϊόντων.

Στηριζόμενη στη θερμή ανταπόκριση της αγοράς στην λουξ plus ‘n light και στο «κενό» που ήρθε να καλύψει, η Λουξ σήμερα επεκτείνει με σταθερά βήματα τη σειρά με επιπλέον προϊόντα, στην ίδια φιλοσοφία, ξεκινώντας με παγωμένο τσάι, το λουξ plus ‘n light tea μόνο με φυσικά γλυκαντικά, 0% ζάχαρη και 60% λιγότερες θερμίδες σε 3 διαφορετικές γεύσεις, ροδάκινο, κόκκινα φρούτα και λεμόνι.

Σε μία οικονομία που πλήττεται από παρατεταμένη κρίση, το ελληνικό αναψυκτικό αποτελεί έναν κλάδο με υψηλή δυναμική και προοπτικές. Η παράδοση και η ελληνική γη προσφέρουν ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα στα ελληνικά αναψυκτικά. Η επένδυση στη δημιουργικότητα είναι αυτή που σήμερα την τοποθετεί και πάλι σε μία ισχυρή θέση στην ελληνική αγορά, με σημαντικές δυνατότητες και στις αγορές του εξωτερικού. Το ελληνικό αναψυκτικό στηρίζει την ελληνική οικονομία με θέσεις εργασίας και σημαντική άμεση και έμμεση συνεισφορά στο ΑΕΠ. Ενώ εκπροσωπεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις αυθεντικές ελληνικές γεύσεις στην ελληνική γαστρονομία, που αποτελεί ένα δυνατό «χαρτί» για την τουριστική βιομηχανία. Το ελληνικό αναψυκτικό αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της γαστρονομικής μας παράδοσης και ένα πολύτιμο εφόδιο για την ελληνική οικονομία.