Ένα δώρο, μια πλήρης ημέρα στο Σαν Σεμπαστιάν για την επέτειο των 65 γενεθλίων

Mar 15 2019

Ένα δώρο, μια πλήρης ημέρα στο Σαν Σεμπαστιάν για την επέτειο των 65 γενεθλίων

Την 21η Μαρτίου, την μέρα της εαρινής ισημερίας, γιορτάζω τα 65 χρόνια ζωής, μια μέρα σημαδιακή, γιατί τυπικά γίνομαι συνταξιούχος, με όλα τα παράπλευρα οφέλη, μειωμένα εισιτήρια στα Μ.Μ.Μεταφοράς, στα Μουσεία κλπ και τις πολύ περισσότερες παράπλευρες απώλειες, όπως το “πές με Γιώργο” κομμένο, από δω και πέρα “κύριε Πίττα”, έσχατη παραχώρηση το “κύριε Γιώργο”…

Ο φίλος ο Hans Horms, Γερμανός, Δόκτωρ στην Κοινωνιολογία, λάτρης της γαστρονομίας και πρωτοπόρος του γαστρονομικού τουρισμού,  ο πιο αγαπημένος και δημοφιλής ξεναγός εδώ και τριάντα χρόνια των Γερμανών στο Σαν Σεμπαστιάν, όντας γνώστης των σκέψεων μου, με προσκάλεσε για να περάσω μια μέρα συνταξιούχου στην πόλη του και να δω τα πράγματα από την ευχάριστη τους σκοπιά.

Η πρωινή μου έγερση ξεκίνησε μια μέρα συνεφιασμένη, την προηγούμενη είχε 24 βαθμούς, χτες είχε 9 βαθμούς, αλλά η θέα στον Ατλαντικό από την Art nouveau πολυκατοικία ήταν μαγική, το ίδιο και η αίσθηση ότι φιλοξενείσαι σ’ έναν τέτοιας αισθητικής χώρο.

Μετά τον πρόχειρο σπιτικό καφέ, επίσκεψη στο Τοπικό γραφείο Τουρισμού, για να ενημερωθούμε, για την επικαιρότητα, ιδιαίτερα της γαστρονομίας. Να υπενθυμίσω στους φίλους μου, σε όσους δεν έχουν διαβάσει τα άρθρα μου, “η πόλη του Σαν Σεμπαστιάν”“η γαστρονομία του Σαν Σεμπαστιάν”“Τα pintxos bar του Σαν Σεμπαστιαν”, “Οι γαστρονομικές λέσχες του Σαν Σεμπαστιάν”, ότι το Σαν Σεμπαστιάν είναι πρωτεύουσα της παγκόσμιας γαστρονομίας, με τις ακόλουθες επιδόσεις:

Πρωταθλήτρια κόσμου στις σχέσεις αριθμός αστεριών Michelin ανά κάτοικο, 30 αστέρια σε 186.000 κατοίκους, και αριθμός gastrobar ανά κάτοικο. Όπου έξω από τα νούμερα και τα στατιστικά η πόλη ζει με και για το καλό φαγητό, και φυσικά είναι πρωταθλήτρια σε πολλά ποιοτικά στοιχεία που αναφέρονται στην ποιότητα ζωής.

Οι εκδηλώσεις που γίνονται για την γαστρονομία είναι πάμπολλες με έμφαση, όχι στους ανούσιους διαγωνισμούς, των νέων σεφ, αλλά κυρίως, στον κοινωνικό ρόλο της γαστρονομίας, στο “είσαι ό,τι τρως άλλα και όπως το τρως”, στο φαγητό των 100 μιλίων, στη σχέση τοπικότητας και παγκοσμιοποίησης. Υπάρχουν έντυπα που σε ενημερώνουν, για όλες τις εκδηλώσεις, αλλά και γιά όλα τα γαστρονομικά δεδομένα της πόλης.

Και αφού ήπιαμε τον καφέ μας, στο Αστόρια 7, ένα ξενοδοχείο των προσωπικοτήτων, παρέα με τον Χίτσκοκ, μπήκαμε στην καθημερινότητα ενός τυπικού συνταξιούχου του Σαν Σεμπαστιάν, γιατί αυτός ήταν και ο μείζων λόγος του ταξιδιού μας. Η διεθνής ενημέρωση, για τη βέλτιστη διαχείριση του συντάξιμου χρόνου!

Ο καλός συνταξιούχος άνθρωπος στο Σαν Σεμπαστιάν θα πάει το πρωί στην λέσχη του, θα ανταμώσει τους φίλους του, θα μιλήσει για τα πάντα εκτός της πολιτικής (η πολιτική συζήτηση απαγορεύεται μέσα στις λέσχες, τόσο απλά λύσαν το θέμα οι φίλοι μας Βάσκοι). Θα προγραμματίσει το εβδομαδιαίο μεγάλο δείπνο, θα κολατσίσει, ή θα ψιλοτσιμπήσει και μετά θα αρχίσει τη βόλτα. Η γαστρονομία ενώνει. Σύνθημά τους είναι: «οι πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής είναι όσες περνάμε γύρω από ένα τραπέζι με φίλους» οι δε χαιρετισμοί μεταξύ των μελών γίνονται όχι δια χειραψίας αλλά με σύγκρουση των στομαχίων!

Η πιο όμορφη βόλτα γίνεται στην παλιά πόλη, ανάμεσα στις πλατείες Piaza Trinidad, Piaza Constitution, ανάμεσα στους δυό όρμους της πόλης, όπου και εδώ βρίσκονται το ένα δίπλα στ’ άλλο τα pintxos Bar. Εδώ κλωθογυρίζουν οι παρέες των συνταξιούχων 4-8 άτομα περίπου ανά παρέα και παίρνουν σβάρνα τα στενά, επισκέπτοντας την μέρα τα φιλικά τους μαγαζιά πίνοντας μόνον συνήθως σε καθένα από αυτά ένα μικρό ποτήρι Txakoli, ένα τοπικό αφρώδες φρέσκο λευκό κρασί. Έτσι η βόλτα, με 1 euro το κάθε ποτήρι κρασί – ή μπύρα εναλλακτικά – με ένα budget 5 euro, φτιάχνεις την μέρα σου και το κέφι σου.

Η δική μου βόλτα μαζί με τους συνταξιούχους φίλους του Hans -κι αυτός συνταξιούχος είναι τυπικά, αλλά θα δουλεύει, γιατί του αρέσει πολύ, μέχρι όσο αντέξουν οι δυνάμεις του, και έχει πολλές- είχε μια διαφοροποίηση. Έχοντας ανά χείρας έναν εξαιρετικό γαστρονομικό οδηγό της πόλης “The pintxo trail – Guide to 100 bars in San Sebastian, their best tapas and recipes” δοκιμάζαμε και τον πιο δημοφιλη μεζέ, tapas για σχηματίσουμε την γευστική μας γνώμη.

Το Txyleta bar, plaza de Trinidad 2 είναι ένα νέο bar, που δημιουργήθηκε από τον Ander Esarte, τον σεφ της Ρεάλ Μαδρίτης και την Marian Carmendia. Οι μεζέδες του είναι γύρω από τα μαντιτάρια porcini, τα λαχανικά, τα αλλαντικά, τα ψητά κρέατα και τα foie gras.

Ένας περιζήτητος μεζές είναι το “Beef rib chop croquette” μια γευστικότατη κρεατοκροκέτα που φτιάχνεται με κρέας μοσχαρίσιο, πράσο, κρεμμύδι, καρότο, παίρνει κατόπιν την μορφή μπεσαμέλ και περιβαλεται στο τέλος από την γαλέτα και το αυγό και τηγανίζεται σε καυτό λάδι.

,

Aξίζει να σημειωθεί -για να μην μας διαφεύγει- ότι όλη αυτή η τάση των pinxtos bar, δεν βαστά πάνω από 20-30 χρόνια, και αποτέλεσε μια επιλογή των καταστηματαρχών της περιοχής, να επενδύσουν στην γαστρονομία και να κτίσουν την ταυτότητά τους και την ιδιαιτερότητά τους. Γεγονός χρονικά που επιβεβαιώνεται από τις χρονολογίες όλων αυτών των 100 pintxos-bar που διαφημίζει ο οδηγός… τα περισσότερα δημιουργήθηκαν μεταξύ 1990 και 2010. Γιατί καλά τα 20 αστέρια Michelin που εξυπηρετούν τους γαστρονομικούς ταξιδευτές, και υποδέχονται τους 300 περίπου πελάτες ημερησιώς. Η φήμη του Σαν Σεμπαστιάν κτίστηκε εξ ίσου αλλά μπορεί και κυρίως, από την ποιότητα, την ευρηματικότητα των tapas, των γεύσεων που τρώγονται με το χέρι, με 2 euro κόστος και  σαγηνεύουν τους 20.000 επισκέπτες που τα επισκέπτονται ημερησίως.

Το Τxepetxa bar,  Pescaderia 5, είναι ένα bar που άνοιξε ο Josetxo Maranon το 1973 μαζί με την γυναίκα του και θεωρείται το μουσείο της αντζούγιας, γιατί παρουσιάζει πάνω από δέκα συνταγές σε μεζέδες που χρησιμοποιείο το μικρό αυτό ψαράκι. Μάλιστα στον πρώτο διαγωνισμό Tapas-Pinxto to 1997 με τις αντζούγιες του πήρε, και τα τρία πρώτα βραβεία, Χρυσό, Αργυρό και Χάλκινο.

Τo 2003, μετά τον θάνατο παρέλαβε το μαγαζί ο γιός του chef Manu Maranon και συνεχίζει την παραδοση. Οι μέζέδες του την αντζούγια είναι “Αντζούγια με αράχνη κάβουρα”, “Αντζούγια με μύρτιλα”, “Aντζούγια με αχινό”, “Αντζούγια με τόνο, ελιές και πιπερίτσες τουρσί” και η μεγάλη του επιτυχία “Αντζούγια με γαρνιτούρα κήπου” όπου η αντζούγια συνοδεύεται από κρεμμύδια, πιπερίτσες πράσινες και κόκκινες, λάδι και ξύδι.

Τα θαλασσινά, καβούρια, μικρά καλαμάρια, γαρίδες, αντζούγιες, κτένια, ελάχιστα βρασμένα ή απλώς μαριναρισμένα, χρησιμοποιούνται σε πολλούς συνδιασμούς και πολλές φορές αναμειγμένα με χαμόν (ιβηρικό ζαμπόν)

Εδώ πάνω σε φρυγανισμένο ψωμί μπακέτας, χαμόν και σκορδάτα μανιτάρια, ακοουμπισμένα σ’ένα εντυπωσιακά όμορφο πιάτο.

Το Meson Martin, Elcano 7, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, σ’έναν πολυσύχναστο δρόμο και λειτουργεί από το 1996,  ως μπαρ αλλά και ως εστιατόριο με μεγαλύτερους μεζέδες. Η πρόταση του είναι μια ψαρόβαρκα “Trainera (Fishing boat)”. Πάνω στην  φρυγανισμένη μπαγκέτα, τοποθετούνται το ιβηρικό ζαμπόν, ένα καλαμαράκι μωρό, μια γαρίδα, λάδι, λευκό κρασί και ξίδι, σκόρδο και μαϊντανός.

Βέβαια δεν υπάρχει bar που να μην σερβίρει την τορτίγια του με τους συνδιασμούς που θεωρεί απαραίτητους

Για την Potato Tortilla, τα πράγματα είναι απλά, γιατί από υλικά χρειάζονται αυγά, πατάτες, κρεμμύδι, κολοκύθι, πράσινο πιπέρι και αλάτι. Βέβαια όλη η ποιότητά της θα βγει από το χέρι του μάγειρα. Σε γενικές γραμμές η τορτίγια μοιάζει με την δική μας φουρτάλια, στο γεγονός του ότι οι πατάτες και τα κρεμμύδια μαγειρεύοντα πριν ανακατευτούν με το αυγό. Η σωστή πάντως τορτίγια, πρέπει να είναι ζουμερή μέσα της και να μην έχει στεγνώσει.

Το  Bar Haizea, Aldamar 8 (Old town), πολύ πριν γίνει η μόδα των tapas bars, ήταν γνωστό για τις λιχουδιές του από το 1982, χωρίς όμως να γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές, κάτι που το πέτυχε όταν κατά τύχη πολύ αργότερα, έπεσε επάνω του ο γνωστός ταξιδιώτης σεφ Άντονυ Μπουρταίν που ανέδειξε αυτό αλλά και το Txacoli, το αφρώδες κρασί των Βάσκων. Ένας ενδιαφέρων μεζές, του είναι τo “Salt cod in brickpastry” ένα κόσμημα αισθητικής και γεύσης.

|

Από τα πιο παλιά Pintxos Bar από το 1980 είναι το Νestor, Pascaderia 11 (Parte Vieja), όταν το ανέλαβαν οι αδελφοί Νestor και Tito Morais, και από dancing club,  το μετέρεψαν σε gastro bar. Σπεσιαλιτέ του μαγαζιού είναι η τορτίγια. Μόνο που  τα αδέλφια βγάζουν μόνο δυό μεγάλες την ημέρα. Την μία στις 12.00 και την άλλη στις 20.00 και όποιος είδε τον Κύριο πήρε! Αν δεν την προλάβεις, καθότι πρέπει να στηθείς μισή ώρα νωρίτερα και να την παραγγείλεις, υπάρχει τρόπος να παρηγορηθείς!

Τα βασκικά μοσχάρια είναι γνωστά για την νοστιμιά, γιατί έχουν αρκετό λίπος μέσα στο κρέας τους. Παραγείλαμε μια μπριζόλα των 800 γραμμαρίων και παρότι στεναχωρήθηκα που έχασα την τορτίγια, θεωρώ ότι έφαγα το νοστιμότερο κρέας της ζωής μου.

Ξέχασα να σας πω, ότι περιμένοντας, την λαχταριστή μπριζόλα -λαχταριστή, γιατί όλοι γύρω μας, παρόμοια κομμάτια τρώγαν- ο Nestor πρόσφερε κάποιες ντομάτες ντόπιες, απιστεύτου γλύκας, αλλά και οξύτητας συνάμα, με αφρίνα αλάτι και μπόλικο ελαιόλαδο, ένα πιάτο χαμόν, και το κόκκινο κρασί Rioja. Αποθέωση των καθαρών γεύσεων.

Τελειώνοντας το γεύμα μας με την ανεπανάληπτη “grosse cote de boeuf Basque” -μπριζόλα από βάσκικο μοσχάρι- είχαμε μια ευχάριστη εκπληξη.

Από την εορτινή μέρα δεν θα έλειπε και ένα πέρασμα από την σχολή φλαμένκο της γυναίκας του Hans, Angela Cruces -μυεί τους Βάσκους στα μυστικά και στην μαγεία του ανδαλουσιανού χορού- καθώς και αυτή θέλησε να συμβάλει  με τον τρόπο της στην επικείμενη επέτειό μου. Περιττόν να σας πω ότι η Αντζελα, έφαγε και ήπιε ελάχιστα, λόγω του ακολουθησόμενου μαθήματός της.

Το φλαμένκο αφορά ένα είδος μουσικής και χορού, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά κατά τον 19ο αιώνα και ενσωματώνει μια πολιτισμική παράδοση που ξεκίνησε αρχικά από την περιφέρεια της Ανδαλουσίας σαν ξεχωριστή υποκουλτούρα των τσιγγάνων με κέντρα τη Σεβίλλη, το Κάδιξ και τη Μάλαγα και  που δεν ήταν δημοφιλής εκείνη την περίοδο στη μεσαία και ανώτερη κοινωνική τάξη,  στη συνέχεια όμως εξελίχτηκε σε χαρακτηριστικό κομμάτι του πολιτισμού ολόκληρης της Ισπανίας.

Το φλαμένκο δημιουργήθηκε από τη μοναδική συνύπαρξη και μείξη της αραβικής, ανδαλουσιανής, σεφαρδιτικής και τσιγγάνικης κουλτούρας στην περιοχή της Ανδαλουσίας πριν και μετά τη Ρεκονκίστα (Ανακατάληψη), την ιστορική δηλαδή περίοδο κατά την οποία οι Χριστιανοί βασιλείς ανακατέκτησαν την Ισπανία από τους Μουσουλμάνους. Χαρακτηριστικό μουσικό όργανο είναι η κιθάρα φλαμένκο.

Το τραγούδι είναι κυρίως αυτοσχεδιασμοί που αποτυπώνουν τις διάφορες δυσκολίες που πέρασε ο λαός κατά τη διάρκεια των αιώνων. Στα τέλη του 18ου αιώνα, το φλαμένκο άρχισε να παρουσιάζεται σε ταβέρνες με τη συνοδεία κιθάρας, ενώ σύντομα προστέθηκε και ο χορευτής ή η χορεύτρια (ballaor/ballaora).

Υπήρχαν επίσης άτομα που έδιναν το ρυθμό είτε με παλαμάκια είτε με χτύπημα των δαχτύλων, ενώ βασικό συστατικό του χορού φλαμένκο αποτελεί ο ήχος από τα πόδια των χορευτών (soniquete) και ο κοφτός βηματισμός τους (zapateado). Ο γυναικείος χορός αναδεικνύει τη χάρη του σώματος και των χεριών. Το 2010 η UNESCO συμπεριέλαβε το φλαμένκο στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας ύστερα από σχετική αίτηση της Ισπανίας.

Φυσικά ήταν μεγάλη απόλαυση, να έχεις την τύχη να παρακολουθείς, όλη την προσπάθεια των Βάσκων γυναικών όλων των ηλικιών, να πειθαρχήσουν το σώμα τους και να εκφραστούν χορευτικά.

Κλείνοντας θα θελα να βγάλω κάποια συμπεράσματα, ηθικοπλαστικά και πρακτικά:

  1. Tα χρόνια της σύνταξης μου…(τα κατ’ ευφημισμόν) έχω την εντύπωση, ότι με βάση αυτές τις εμπειρίες ελπίζω να τα περάσω με υψηλό φρόνημα και μέγιστη σοφία και ακόμα μεγαλύτερη απόλαυση.
  2. Το θέμα της γαστρονομίας στην Ελλάδα, δεν θα παιχτεί παρά μόνο περιφερειακά, εκεί όπου οι άνθρωποι μπορούν να φτιάξουν σχέσεις αλληλοβοήθειας, αλληλοκατανόησης και συλλογικής δημιουργίας.
  3. Δεν αρκεί να νομίζουμε ότι είμαστε κάτι -αν είμαστε-  σαν τόπος, ως επιχειρηματίες, αλλά θα πρέπει αυτό να γίνει αντιληπτό και στους υποψήφιους πελάτες μας.
  4. Για γίνει αυτό πρέπει να αξιοποιήσουμε την γαστρονομική μας κληρονομιά και να πούμε την ιστορία μας με τα δικά μας λόγια, γιατί αλλώς θα μας την πουν άλλοι και όχι φυσικά με τον τρόπο που θα επιθυμούσαμε…
  5. Η γαστρονομία είναι ο καλύτερος τρόπος για να μπεις στην καρδιά της καθημερινότητας κάθε τόπου.

<