Στο βίντεο που ακολουθεί δείτε όλη την ομιλία (20:21) “The quest of the lost identity in times of globalization | George Pittas | TEDxAthens” – “Ο Γιώργος Πίττας στο TEDx Athens”

Αγαπητοί φίλοι,

Χαίρομαι που βρίσκομαι μαζί σας, στον κόσμο του ΤΕDx , για να μοιρασθούμε μαζί τις ανησυχίες, τις εμπειρίες και τις ελπίδες μας. Εγώ θα σας καταθέσω κάποιες σκέψεις σχετικά με την αναζήτηση της ταυτότητας στην σύγχρονη εποχή (προσωπικής – συλλογικής – εθνικής – επαγγελματικής).

Θα μιλήσω για παιδικά βιώματα, αναμνήσεις, οράματα, την μάχη να γίνουν τα όνειρα πραγματικότητα, την περιπέτεια της ζωής.

Τρεις είναι οι πιο σημαντικές αναμνήσεις που έχω από τα παιδικά μου χρόνια και που νομίζω συνέβαλαν στην διαμόρφωση της προσωπικότητάς μου, κάποιων σταθερών ζωής και φυσικά κάποιων μετέπειτα επιλογών.

Ο πατέρας μου ήταν ένας σπουδαίος μάστορας επιπλοποιός, μ’ ένα σπίτι πάνω από την βιοτεχνία του. Όλες τις ελεύθερες ώρες μου, μικρός τις πέρασα κοντά στους μαστόρους. Μαγευόμουν από τον τρόπο που ο καθένας οικειοποιούταν και οργάνωνε τον εργασιακό χώρο του, τον πάγκο εργασίας του, την κασέλα με τα εργαλεία του, τις φωτογραφίες από την ιδιαίτερη πατρίδα, τα καλλιτεχνικά και ποδοσφαιρικά ινδάλματα, τις γλάστρες με τα βασιλικά, τα τραγούδια που σιγοτραγουδούσε. Έτσι από τις φωτογραφίες, έμαθα τον κόσμο, τι σημαίνει Ήπειρος, Κρήτη, Μακεδονία, Κυκλάδες αλλά και το δημοτικό, το ρεμπέτικο, και ο Καζαντζίδης. Κάπως έτσι γνώρισα τους πρώτους μικρόκοσμους και έμαθα να ταξιδεύω νοερά.

Κατόπιν όταν πηγαίναμε να παραδώσουμε τα έπιπλα – ο πατέρας μου έπαιρνε αρκετούς διαγωνισμούς του ΕΟΤ για τον εξοπλισμό των ΧΕΝΙΑ, των ξενοδοχείων που σχεδίαζε ο Άρης Κωνσταντινίδης την εποχή του 60 – ταξίδευα μαζί με το συνεργείο και γνώρισα πολλούς και διάφορους τόπους.

Θυμάμαι τι εντύπωση -9χρονο παιδάκι- που μου κάναν τα πελώρια, ζουμερά ροδάκινα και οι ψηλές και όμορφες γυναίκες της Έδεσσας. Έγραψα στο τεφτέρι μου. Για να γίνεις όμορφη γυναίκα πρέπει να τρως ζουμερά ροδάκινα. Κάπως έτσι έμαθα να ταξιδεύω και να κάνω έγκυρες ταξιδιωτικές ανταποκρίσεις!

Τέλος για να τελειώνουμε με τα παιδικά μου χρόνια, θα μιλήσουμε για την αρχοντιά. Θυμάμαι τον παππού μου Λορέντζο, στο προσφυγικό του στην Ν. Ιωνία. Καμαρούλα μια σταλιά, πήγαινα κάθε Κυριακή και έτρωγα μαζί του. Τρώγαμε θυμάμαι την Αμερικάνικη βοήθεια, ένα πιάτο φαγί, με μοναδική πολυτέλεια τις λινές πετσέτες και τους επάργυρους κρίκους. Τα μόνα που μπόρεσαν να πάρουν από την Κωνστάντζα όταν αναγκάστηκαν το 1947 να φύγουν από εκεί. Κι όμως εγώ ένιωθα μια αίσθηση πληρότητας, ένιωθα ότι έτρωγα με άρχοντες. Κάπως έτσι έμαθα ότι η αρχοντιά είναι να είσαι ευχαριστημένος μ’ αυτό που είσαι και όχι μ’ αυτά που έχεις.

Όταν πέθανε το 1963 ο παππούς Λορέντζος, έκλαψα πολύ. Έγραψα στο τεφτέρι: Αυτή τη χρονιά πεθάναν οι πιο σπουδαίοι άνθρωποι στο κόσμο… ο πάππους και ο Κένεντι…

Στην εκτίμησή μου ανέβηκε ακόμα πάρα πάνω, όταν πολύ αργότερα έμαθα ότι μαζί με τον φίλο του Δανιηλόπουλο (πρωταγωνιστή στο βιβλίο της Μαριάννας Κορομηλά «Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα») ήταν από τους πιο σπουδαίους Έλληνες εμπόρους της ελληνικής παροικίας της Ρουμανίας και είχαν εκδιωχθεί από τους κομμουνιστές. Δεν μου είχε πει ποτέ τίποτα για τα χαμένα πλούτη του, ο παππούς μου, γιατί ο πλούτος του ήταν πλάι του, η Ρίτσα του, η γιαγιά μου.

Από τότε φαίνεται ότι ασυνείδητα έψαχνα να βρω ανθρώπους με παρόμοια αρχοντιά!

Περάσαν από τότε χρόνια πολλά, σπουδές, αναζητήσεις και ακολούθησε η εμπλοκή μου στην πραγματικότητα και στην επιχειρηματικότητα.

Το 1980, την εποχή που όλοι στο έπιπλο είχαν ξεκινήσει τις εισαγωγές, μια ομάδα νέων σχεδιαστών και αρχιτεκτόνων φτιάξαμε το Νέο Κατοικείν με στόχο να προωθήσουμε έπιπλα για τις ελληνικές κατοικίες. Το 1995 όταν όλοι έκαναν ξενοδοχεία στις παραλίες εγώ έκανα ένα εναλλαχτικό ξενοδοχείο στις ορεινές Λεύκες της Πάρου, για να το συνδέσω με τον τόπο και τη ζωή της ενδοχώρας. Οι δουλειές αυτές είχαν τα πάνω τους και τα κάτω τους, άλλα όμως είχαν δημιουργικότητα, μεράκι και μια εμμονή στην αναζήτηση της ταυτότητας. Της προσωπικής, της εθνικής, της επαγγελματικής.

Και πάντα βέβαια πάντα κόντρα στις κυρίαρχες τάσεις.

Τα τελευταία 30 χρόνια μ’ άρεσε να ταξιδεύω και να καταγράφω τα αχαρτογράφητα κομμάτια της ελληνικής επικράτειας και ιδιαίτερα την καθημερινότητα, το κοινωνικό βίο, εκεί όπου τρύπωνε η ψυχή κάθε τόπου και εκεί κρυβόντουσαν τα δαιμόνιά του.

Το τεφτεράκι διατηρήθηκε, αλλά ενισχύθηκε με λάπτοπ και με φωτογραφική μηχανή. Το υλικό των τριάντα χρόνων έρευνας συγκεντρώθηκε στα 6 μου βιβλία (Σημάδια του Αιγαίου, Πανηγύρια στο Αιγαίο, Πάρος οδοιπορικό στον τόπο και το χρόνο, Καφενεία της Ελλάδος, Αθηναϊκή Ταβέρνα, Θησαυροί της Ελληνικής Γαστρονομίας).

Ως ξενοδόχος μπλέχτηκα με τα κοινά του κλάδου. Πέρα από τους αριθμούς και τις στατιστικές έγνοια μου ήταν πόση Ελλάδα έπαιρναν οι επισκέπτες μας φεύγοντας από την χώρα μας.

Η ανάδυση του τουρισμού των ενδιαφερόντων για περιηγητές που διεκδικούν πολιτισμικές εμπειρίες, που ψάχνουν την ουσία πίσω από τις ψεύτικες εικόνες και τα άσυλα των all inclusive ξενοδοχείων, άλλαξαν τα πράγματα και βοήθησαν στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. Στους χώρους αυτούς κινήθηκα και ιδιαίτερα με τα βιβλία μου αλλά και με τις συμμετοχές μου σε συνέδρια και σε δημιουργικές συναντήσεις.

 

 

 

Στο τομέα της γαστρονομίας στην Ελλάδα, τα πράγματα ήταν δύσκολα, τα αίτια πολλά. Το κυριότερο ήταν το ότι το κύμα της μαζικής εσωτερικής μετανάστευσης μετά τον εμφύλιο -κάτω από τις συνθήκες που έγινε- ανάγκασε τον περισσότερο κόσμο να διαγράψει το παρελθόν, και τα συνέπεια και τις διατροφικές του συνήθειες. Δελεάστηκε και από τον Δυτικό τρόπο ζωής και έτσι αδρανοποιήθηκαν οι τοπικές κουζίνες. Για πολλά χρόνια η γαστρονομική εικόνα της χώρας στηρίχθηκε σε κάποια τουριστικά στερεότυπα, τον μουσακά, χωριάτικη τζατζίκι, καλαμαράκι, χταποδάκι.

Και μετά ήρθε η εποχή της ευμάρειας, της παρμεζάνας και του προσούτου. Γιατί οι Έλληνες θεώρησαν ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό, την κατανάλωση προϊόντων, υπηρεσιών και συμβόλων της Δύσης ενώ το ζητούμενο ήταν η δημιουργία δομών που θα παρήγαγαν δικά μας αντίστοιχα προϊόντα, υπηρεσίες και σύμβολα. Να φτιάξουμε τυριά και αλλαντικά που να αποκτήσουν την ποιότητα και φήμη της παρμεζάνας και του προσούτου.

Οι Έλληνες μέχρι μια εποχή ντρέπονταν για την γαστρονομική τους παράδοση, τον τραχανά, την κασιόπιτα, την μπουγάτσα αλλά κι όταν απελευθερωθήκαμε από τις ενοχές, κάναμε τον τραχανά τραχανότο και το κριθαράκι κριθαρότο.

Ευτυχώς τα πράγματα από το 2000 και μετά άρχισαν σιγά-σιγά να αλλάζουν και να κινούνται γύρω από την εθνική γαστρονομική ταυτότητα.

Το 2010 στο ΞΕΕ (Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος) δημιουργήσαμε το greekbreakfast.gr (Ελληνικό Πρωϊνό) ένα πρόγραμμα με σκοπό την επανάσταση του αυτονόητου. Να συνδέσουμε την ξενοδοχία με την γαστρονομική κληρονομιά κάθε τόπου ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία και συμβάλλοντας στην τουριστική ταυτότητά του. Οι επισκέπτες των ξενοδοχείων μας θα έπρεπε να γεύονται στο πρωϊνό τους όλα τα καλούδια του τόπου και πολλές από τις συνταγές του ώστε ο κάθε τουριστικός προορισμός να ταυτιστεί με τις γευστικές του εμπειρίες. Με το πρόγραμμα στο οποίο είχα την χαρά να είμαι επικεφαλής, ως μέλος του ΔΣ του ΞΕΕ, όργωσα την Ελλάδα και ήρθαμε σε επαφή με παραγωγούς, μαγείρους, ξενοδόχους επιχειρώντας να διαμορφώσουμε το πρωινό κάθε τόπου με βάση τα προϊόντα και τις συνταγές της περιοχής.

Ήδη έχουν ενταχθεί πάνω από 600 ξενοδοχεία και ο αριθμός τους αυξάνει με γρήγορους ρυθμούς, ενώ διαμορφώσαμε πάνω από 30 τοπικά πρότυπα Ελληνικού Πρωϊνού, έχοντας ταξιδέψει σε αντίστοιχες 30 περιοχές τις χώρας.

Το Ελληνικό Πρωινό έκανε τα πρώτα βήματά του και έπονται ακόμα περισσότερα.

Συνοψίζοντας για το πρόγραμμα αυτό, εκτός των τεχνικών θεμάτων, των προτύπων, την διαδικασία εντάξεων, απονομής σήματος και πιστοποιήσεων, μεγάλη έμφαση δόθηκε στην ανάκτηση της χαμένη πολιτιστικής αυτοπεποίθησης και της πίστης στον γαστρονομικό πολιτισμό κάθε τόπου.

Πριν λίγο καιρό δημιούργησα τον Οδηγό της Ελληνικής Γαστρονομίας, μια ιστοσελίδα με σκοπό την ανάδειξη της Ελλάδας μέσα από τη ματιά της γαστρονομίας.

Στο greekgastronomyguide.gr με τη μορφή ψηφιδωτού καταγράφονται όλες οι αξίες που διαμορφώνουν τον γαστρονομικό περιβάλλον κάθε περιοχής. Τόποι και τοπία, ιστορία και παράδοση, προϊόντα και παραγωγοί, καφενεία και ταβέρνες, εδέσματα και τοπικές κουζίνες, πανηγύρια και τελετουργίες συγκροτούν ένα παζλ και έτσι η γαστρονομία από απλή γαστριμαργική απόλαυση μετατρέπεται σ’ έναν κόσμο ολόκληρο και σε μια ενότητα ζωής.
Παράλληλα ο Οδηγός μετατρέπεται σ’ ένα δίκτυο που καταγράφονται όλοι οι δημιουργοί της ελληνικής γαστρονομίας και προβάλλονται οι γαστρονομικοί προορισμοί της χώρας.

Χαίρομαι πολύ γιατί μ’ αυτήν την δραστηριότητα ανακαλύπτω την Δημιουργική Ελλάδα, όπου σε πανέμορφα μέρη συναντώ εκατοντάδες νέους επιχειρηματίες με άποψη, σπουδαγμένους που στήνουν νησίδες ποιότητας και δημιουργίας, πατώντας γερά στην παράδοση, την παντρεύουν με σύγχρονες τεχνολογίες, με καινοτόμες δράσεις, με κοινωνικές δικτυώσεις, δημιουργώντας τις νέες τους ταυτότητες.

Δημιουργούν μια αισιοδοξία ότι το περιβάλλον, οι αγροτικές καλλιέργειες, η μεταποίηση, η γαστρονομία, ο πολιτισμός και τουρισμός μπορούν να γίνουν κρίκοι μιας αλυσίδας κι έναν σημαντικό πυλώνα που θα βοηθήσει την ανάπτυξη της χώρας, αλλά κυρίως θα θέσει ένα νέο σύστημα αξιών και ένα νέο αφήγημα ζωής

Ο δρόμος της ζωής αγαπητοί φίλοι είναι προσωπικός και δύσκολος. Παλέψτε να γίνετε αυτό που είσθε, ψάξτε τα βιώματά σας, τις συλλογικές σας αναφορές, προσδιορίστε την ιδιαιτερότητά σας, υπερασπίστε την διαφορετικότητά σας και πάνω απ’ όλα απολαύστε την, μοιράστε την και επιχειρείστε να την αξιοποιήσετε.

Η αυθεντική διαφορετικότητα μετρά γιατί δημιουργεί ταυτότητα. Κι η ταυτότητα είναι μεγάλο κεφάλαιο ζωής!

Και μην ξεχάσετε η καινοτομία δεν είναι απαραίτητα κάτι το καινούργιο, αλλά και μια καινούργια ματιά στο παλιό!