Ιερά Μονή Οσίας Θεοκτίστης της Λεσβίας

Ταξιδεύοντας στα βόρεια της Ικαρίας προς τις Ράχες, κάνοντας μια μικρή παράκαμψη συναντάμε στο χωριό Πηγή ένα πευκόφυτο περιβάλλον κι ακολουθώντας ένα βέλος φτάνουμε προς την Οσία Θεοκτίστη.

Ο χώρος είναι περιφραγμένος και μετά την είσοδο προχωράμε σ’ ένα μονοπάτι όπου υπάρχουν τεράστιες πέτρες και ψηλά πεύκα. Αποτελούν το προαύλιο ενός μοναστηριού που είχε ιδρυθεί πριν από το έτος 1688 και στην ακμή του, το 1500 μ.Χ., είχε – πλην του καθολικού – περίπου 15 κελιά και βοηθητικούς χώρους για 100 καλόγηρους, ενώ το 1982 έφυγαν οι δύο τελευταίες μοναχές.

Ο ιερός ναός της Οσίας Θεοκτίστης στ’ αριστερά του μονοπατιού είναι θολωτός και εξ ολοκλήρου τοιχογραφημένος με μορφές Αγίων και παραστάσεις της Παλαιάς και Κοινής Διαθήκης, ενώ το περίτεχνο τέμπλο φαίνεται να είναι νεότερο.

Σήμερα, ο ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφτεί το μοναστήρι, το οποίο επιβλέπει μια συμπαθέστατη χωρική και χάρη στην παρουσία της εξανθρωπίζεται ο χώρος, καθώς μπορείς να πιείς ένα καφέ, ένα δροσερό ποτήρι νερό, ή και να διασκεδάσεις την πείνα σου με μια από τις εξαίσιες χορτόπιτές της, αλλά και να μάθεις την ιστορία του μοναστηριού.

Πιο πέρα βρίσκεται η Θεοσκέπαστη, ένα μικρό παρεκκλήσι όπου σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκαν τα λείψανα της Οσίας Θεοκτίστης. Προστατευμένο από δύο τεράστιες επικλινείς πλάκες, που λειτουργούν ως οροφή – και μάλιστα προεκτείνονται κατά πολύ της στέγης δημιουργώντας ένα πολυφωτογραφημένο περίεργο σκιάδιο – το σπηλαιώδες εκκλησάκι έχει μια πόρτα που μόνο σκυφτός μπορείς να διαβείς, αφού δεν ξεπερνά το 1,40 το ύψος. Το μήκος της σπηλιάς φτάνει τα 5 μέτρα και το πλάτος της τα 2,5 μέτρα , και από το μικρό παραθυράκι φωτίζεται ένα πανέμορφο παλιό ξυλόγλυπτο χρωματισμένο τέμπλο που αναφέρει ως ημερομηνία δημιουργίας του το 1849.

Η μνήμη της Οσίας Θεοκτίστης τιμάται πανηγυρικά στην Μονή στις 9 Νοεμβρίου.

Ο Φώτης Κόντογλου χαρακτήρισε την Οσία Θεοκτίστη ως “Ροβινσώνα της Ορθοδοξίας”, καθότι όχι μόνο κατά τη διάρκεια του γήινου βίου της απομακρύνθηκε βιαίως από τα πάτρια εδάφη της, που ήταν τα Μήθυμνα της Λέσβου, ταξιδεύοντας ως αιχμάλωτη στο Αιγαίο με τα πειρατικά πλοία του διαβόητου Νίσιρη, και πέρασε τα υπόλοιπα, τουλάχιστον 35 χρόνια της ζωής της, στην Παναγία την Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, αλλά την ίδια τύχη είχαν και τα λείψανα της μέχρι να φθάσουν στην Ικαρία.