Πανηγύρι Κωνσταντίνου και Ελένης στην Κωμιακή Νάξου

Η Κωμιακή Νάξου είναι ένα χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 550 μέτρων με ανοιχτό ορίζοντα προς το Ικάριο Πέλαγος. Χωμένο μέσα στα καταπράσινα πλατάνια, με πολλές πηγές και περικυκλωμένο από μικρά περιβολάκια και αμπελάκια σε πεζούλες. Παλιά είχε δύο χιλιάδες κατοίκους, ενώ τώρα περίπου πεντακόσιους.

Το πανηγυράκι γίνεται σε δυο εκκλησάκια μονόκλιτα θολωτά, το ένα πλάι στο άλλο, το βορινό αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή και το νότιο στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη χτισμένα πλάι στη δημοσιά, δύο χιλιόμετρα από το χωριό, πάνω σε ένα πλάτωμα σαν πλατεία χωριού, που σκεπάζεται από τις φυλλωσιές τεσσάρων τεράστιων πλάτανων.

Πανηγύρι Κωνσταντίνου και Ελένης στην Κωμιακή Νάξου

Το πρωί έφτασα από τους πρώτους στην εκκλησία γιατί ήθελα να παρακολουθήσω και την προετοιμασία του φαγητού.

Ο μάγειρας με τους βοηθούς του παρέλαβαν τα τέσσερα κατσίκια που ήρθαν τεμαχισμένα σε μερίδες από τους δωρητές, και τα εβδομήντα κιλά κρέας τοποθετήθηκαν στο χαρανί (ρηχό και πλατύ καζάνι) όπου αρχίσαν να σιγοβράζουν με τα υγρά τους, χωρίς να προστεθεί νερό. Αφού για δύο περίπου ώρες τ’ ανάδευαν μ’ ένα ξύλο ασφόδελου -το συντραλευτήρι- ήρθε η ώρα να προστεθεί η ντομάτα, το κρεμμύδι, το σκόρδο και τ’ αλοτοπίπερο. Όταν το κρέας πήρε τη δεύτερη βράση, το έβγαλαν και, αφού αφαίρεσαν και τη σάλτσα, έβαλαν στο καζάνι τα μακαρόνια, που πρέπει να είναι πάντα, όπως μας είπε ο κυρ-Βασίλης ο μάγειρας «Στέλλα νούμερο 6». Κατόπιν τα στράγγιξαν και τα ανακάτεψαν με τη σάλτσα. Κατά τις 11 το πρωί το  φαγητό ήταν έτοιμο.

Η λειτουργία τελέσθηκε με τη γνωστή τελετουργία, ευλογηθήκαν οι άρτοι και ο κόσμος σκορπίστηκε κάτω από τα πλατάνια για το φαγητό και το γλέντι.

Η μακαρονάδα είχε σερβιριστεί μαζί με τη ζούλα (το κατσίκι) σε δέκα κιόλας λεπτά από δεκάδες εθελοντές – άντρες, γυναίκες και παιδιά – που δούλευαν πυρετωδώς. Μετά το φαγητό ξεκίνησε το τραγούδι, με τις τσαμπούνες και τα τουμπάκια από τη μία και τα βιολιά και τα λαγούτα απ’ την άλλη να ξεσηκώνουν τον κόσμο.