Πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους στην Αγία Παρασκευή

Στη Λέσβο στις μέρες μας τελούνται πάρα πολλά πανηγύρια. Μερικά απ’ αυτά ξεπερνούν τη στενά τοπική τους εμβέλεια και έχουν αποκτήσει βαρύνουσα σημασία στην κοινωνική και θρησκευτική ζωή του νησιού. Τα πιο σημαντικά είναι της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο στην Αγιάσο και το πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους στην Αγία Παρασκευή.

Το πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους ή το πανηγύρι του Ταύρου -του οποίου η ημερομηνία τέλεσης έχει μεταφερθεί για πρακτικούς λόγους, από τις 10 Φεβρουαρίου, που γιορτάζει ο Άγιος, τον Ιούνιο– είναι ένα από τα λίγα πανηγύρια του Αιγαίου που συνδέει τόσο ωραία τον αρχαίο με τον σύγχρονο ελληνικό κόσμο. Οι ιπποδρομίες, η ταυροθυσία -η τελετουργική διαδικασία που αποσκοπούσε στον εξευμενισμό και στην ευχαρίστηση του αγίου- και κατόπιν ο διαμελισμός του σφαγμένου ζώου, η παρασκευή του κισκέκ (ή κεσκέκι), του παραδοσιακού φαγητού, και η κατανάλωσή του αντικατοπτρίζουν τη συνέχεια των αρχέγονων θρησκευτικών παραδόσεων όπως διαμορφώθηκαν και προσαρμόστηκαν στη χριστιανική πραγματικότητα και δεν είναι τυχαίο ότι τα δρώμενα αυτά προκάλεσαν το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών, λαογράφων, εθνολόγων και ανθρωπολόγων.

Το πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους σήμερα, όπως και τα παλιά χρόνια, διαρκεί πέντε μέρες. Έξω από το σπίτι του πρωτοζευγά, στολίζουν το βόδι με λουλούδινο στεφάνι στον λαιμό και κρεμούν στο μέτωπό του επιγραφή με το όνομα του δωρητή (Η τελετή του Ταύρου περιγράφεται αναλυτικά στο άρθρο κεσκέκι).

Επίκεντρο όμως του πανηγυριού είναι οι αγώνες των αλόγων.

«Τα παλιά χρόνια ένα άλογο ζούσε μια ολόκληρη οικογένεια. Τα άλογα όργωναν τα χωράφια, αυτά μετέφεραν τις σοδειές και τους ανθρώπους. Το άλογο ήταν ο πολυτιμότερός μας σύντροφος. Τώρα δουλεύει όλη η οικογένεια για να θρέψει ένα άλογο», λέει χαριτολογώντας ένας κάτοικος, θέλοντας με μια δόση υπερβολής να δείξει πως τα λιγότερο χρήσιμα πια για δουλειές άλογα εκτρέφονται όλο το χρόνο μόνο και μόνο για το πανηγύρι του Ταύρου.

Γυαλιστερές σέλες, πολύχρωμες χάντρες και χαϊμαλιά τοποθετούνται με μαστοριά και μεράκι και κάνουν τα ζώα να καμαρώνουν από περηφάνια. Έμπειροι αναβάτες, ηλιοκαμένοι αγρότες, περήφανες αμαζόνες, λυγερόκορμες κοπέλες, αμούστακα παλικαρόπουλα, αλλά και Έλληνες μετανάστες, που έρχονται από την Αθήνα και το εξωτερικό μόνο και μόνο για τη γιορτή, παίρνουν γύρα τους καφενέδες, που είναι πλημμυρισμένοι από κόσμο, κερνούν και κερνιούνται.

Το απόγευμα επιστρέφουν στο χωριό, όπου στη συνοικία Καυκάρα γίνονται οι ιππικοί αγώνες. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει αγώνες επίδειξης των αλόγων, και το δεύτερο τους καθαρά αγώνες ταχύτητας.

Μετά το πέρας των αγώνων γίνεται η απονομή των βραβείων. Αμέσως μετά νικητές, ηττημένοι και εκατοντάδες άλλοι ιππείς που δεν συμμετείχαν στο αγωνιστικό μέρος ξεχύνονται στην πόλη, που την ημέρα αυτή ζει μοναδικές στιγμές. Το βράδυ το γλέντι συνεχίζεται στα ταβερνάκια της αγοράς, όπου ορχήστρες, χορευτές, συνδαιτυμόνες, ντόπιοι και αλλοδαποί, άλογα, ιππείς, μπλέκονται σ’ ένα απίστευτο συνονθύλευμα, και όλο χαρά διασκεδάζουν και χορεύουν (κυρίως καρσιλαμά), σ’ ένα γλέντι που βαστά μέχρι τα ξημερώματα.