Η γεωφυσική διαμόρφωση της Λακωνίας δεν διαφέρει και πολύ από την αντίστοιχη της Μεσσηνίας. Δυό εύφορες κοιλάδες ανάμεσα σε δυό οροσειρές. Αν εντοπίζαμε την κύρια διαφορά, αυτή είναι ότι λόγω του Ταϋγέτου που βρίσκεται ανάμεσα τους, εμποδίζονται οι δυτικοί βροχεροί καιροί να φθάσουν στη Λακωνία και έτσι το κλίμα της είναι πιο μαλακό και πιο εύκρατο.

Για το λόγο αυτό το πορτοκάλι υπερτερεί της ελιάς στην Λακωνία. Εδώ βρίσκεται ο μεγαλύτερος πορτοκαλεώνας της Ελλάδας – μαζί με του Άργους και της Άρτας. Την άνοιξη ο κάμπος πλημμυρίζει από τα αρώματα των ανθών, αλλά και το πορτοκάλι πλημμυρίζει όλα τα εδέσματα της περιοχής.

Σε χυμό πορτοκαλιού βράζουν τα λουκάνικα και το σύγκλινο, πορτοκάλια δροσίζουν τις σαλάτες και πορτοκάλια νοστιμίζουν γλυκά και πίτες. Άλλα εσπεριδοειδή που παράγονται στη πεδιάδα του Ευρώτα είναι τα μανταρίνια, τα λεμόνια, γκρέιπ φρούτ και φυσικά ξακουστοί είναι οι χυμοί «Λακωνία» που παράγονται και συσκευάζονται στην ευρύτερη περιοχή.

Ο τόπος παράγει παρθένο και έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (από τις ποικιλίες Κορωνέικη, Αθηνολιά, Κουτσουρελιά), ελιές (τσακιστές, χαραχτές, παστολιές ή θρούμπες, νερολιές) και κρασιά από ποικιλίες όπως η Μανδηλαριά, η Μονεμβασιά, ο Ροδίτης, το Αγιωργίτικο, η Κυδωνίτσα, το Μαυρούδι, ο Πετρουλιανός, η Μαλαγουζιά, η Θράψα κ.α. ενώ από το 2012 η Οινοποιητική Μονεμβασίας παράγει τη Μαλβαζία που χαρακτηριστηκε ΠΟΠ από το 2010. Ακόμα παράγονται κηπευτικά, ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, το βατικιώτικο κρεμμύδι, ρίγανη και τσάι του βουνού (από Πάρνωνα και Ταϋγετο), κάστανα, καρύδια, σύκα, μέλι, χειροποίητα ζυμαρικά, παστά και από τα γαλακτοκομικά φέτα και γιαούρτι.

Στις διατροφικές συνήθειες της Λακωνίας αξίζει να ξεχωρίσουμε τη συνήθεια για την παρασκευή παστών και λουκάνικων με πορτοκάλι, την αποξήρανση σε ορεινά χωριά άγριων χόρτων για χρησιμοποιηθούν το καλοκαίρι, τη διατήρηση της ντομάτας σε πελτέ και την παραγωγή των ζυμαρικών (τραχανάς, ξινός και γλυκός, και χυλοπίτες) που είναι διαδεδομένες σε όλα τα χωριά και σήμερα σε τοπικές αξιόλογες βιοτεχνίες ενώ τα τα φραγκόσυκα της Μάνης γίνονται υπέροχη μαρμελάδα, που χρησιμοποιείτε σκέτη ή σαν συμπλήρωμα σε γλυκά.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό όμως της Λακωνίας είναι το κυνήγι των ορτυκιών στη Μάνη, που γινόταν περισσότερο για δημιουργία εισοδήματος. Το θείο αυτό δώρο που έπεφτε κάθε χρόνο από τον Ουρανό στην Νότια Μάνη – και ιδιαίτερα στο Πόρτο Κάγιο (Porte des Cailles) που σημαίνει λιμάνι των ορτυκιών – κινητοποιούσε μικρούς και μεγάλους που ανέξοδα, χωρίς όπλα και μπαρούτια, αλλά με μεγάλες απόχες και με έναν συντονισμό ομάδας μαζεύαν εκατοντάδες τη φορά και τα στέλναν ζωντανά στην Ευρώπη (από τον Γερολιμένα εξάγοντο βάση στοιχείων 100.000 το χρόνο) ενώ βαστούσαν ελάχιστα και τα παστώναν για τις ανάγκες τους.

Από πλευράς εδεσμάτων ξεχωρίζουν:

Πασπαλάς

Ενώ για πολλές περιοχές της Ελλάδας “πασπαλάς” είναι ένας τρόπος διατήρησης του χοιρινού ή άλλων κρεάτων μέσα σε χοιρινό λίπος, στην Μάνη ήταν χυλός από σταρένιο αλεύρι, λάδι και νερό, που έδινε μια πρόχειρη και εύκολη λύση στην Μανιάτισσα για να χορτάσει την πολυμελή φαμέλια της.

Ο πασπαλάς στη Μάνη σερβιριζόταν ζεστός (όπως ο τραχανάς) και οι Μανιάτισσες τον κάναν σε πολλές παραλλαγές όπως ο κρεμμυδοπασπαλάς (με λεπτές ροδέλες και τσιγαρισμένου κρεμμυδιού), ο σκωτοπασπαλάς (τσιγαρισμένα λεπτοκομμένα συκωτάκια), ο χοιροπασπαλάς (τσιαγαρισμένα κομματάκια χοιρινού κρέατος) και τέλος ο ορτυκοπασπαλάς (από κρέας ορτυκιού).

Λούπινα

Τα λούπινα είναι ένα είδος όσπριου γνωστού από την αρχαιότητα. Μετά τη συγκομιδή τον Ιούλιο, απλώνονται στα αλώνια για να απελευθερωθεί ο καρπός από τον φλοιό. Οι φλοιοί των καρπών και οι βλαστοί πηγαίνουν για τροφές και οι καρποί (τα λούπινα) βράζονται σε καζάνια δίπλα στην θάλασσα. Κατόπιν τους βάζουν σε σακιά που παραμένουν μέσα στο θαλάσσιο νερό 8-10 μέρες, ώστε να ξεπικρίσουν. Τροφή για ζώα αλλά και για τους ανθρώπους, τα λούπινα τρώγονταν σε περιόδους νηστείας. Ήταν η “σταφίδα” της Μάνης, ενώ κανείς δεν ξεχνά ότι στην κατοχή ο κόσμος έφτιαχνε ψωμί από το λουπινάλευρο.

Δίπλες

Γλυκό της χαράς στην Μάνη και ιδιαίτερα στο μανιάτικο γάμο η ιστορία των χιλιοτραγουδισμένων διπλων χάνεται πίσω στον χρόνο, τόσο πίσω που λέγεται ότι όταν τα αυγά ήταν δυσεύρετα στη Μάνη, οι νοικοκυρές έκαναν το ζυμάρι τους με σκέτο νερό και αλεύρι.

Πίτες τραβηχτές

Προϊόν της έσχατης φτώχειας οι τραβηχτές πίτες σ’ όλη τη Μάνη, φτιαγμένες από αλεύρι, νεράκι και λάδι αποτελούσαν την πιο γρήγορη και λαχταριστή απάντηση σε κάθε ανάγκη. Τρωγόνταν με τυρί, μέλι ή πετιμέζι.

Λαλάγγια

Τα λαλάγγια αποτελούν παράδοση στη Μάνη και γενικότερα στη Λακωνία, φτιάχνονται από λεπτή ζύμη σε σχήμα κορδονιού, σε διάφορα περίεργα σχήματα και τηγανίζονται σε ελαιόλαδο.

Μπρούστουλας

Ένα ιδιαίτερο γλυκό με μορφή πίτας με αιγοπρόβειο γάλα, πλιγούρι, γλυκό τραχανά, θρούμπι, μέλι.

Αμυγδαλωτά Μονεμβασιάς

Τα αμυγδαλωτά της Μονεμβασιάς είναι από τα φημισμένα της χώρας.

Γαλόπιτα

Ένα γλύκισμα γνωστό από παλιά, που γίνεται από μια κρέμα με αυγά, γάλα, αλεύρι και λίγο βούτυρο – όπως το γαλακτομπούρεκο – που τη ρίχνουν σε λαδωμένο ταψί χωρίς φύλλο κι όταν ψηθεί, την πασπαλίζουν με ζάχαρη άχνη.