Το Πήλιο είναι γνωστό για τις ομορφίες του, τη φύση, τα δάση του, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, το χιονοδρομικό και τις ακρογιαλιές του, λίγοι όμως γνωρίζουν σε βάθος τον γαστρονομικό πλούτο του. Χωρίς πολλές κουβέντες, κοινωνικοοικονομικές αναλύσεις και γεωγραφικές και αγροδιατροφικές ερμηνείες σας παραθέτουμε νέτα-σκέτα 12 πηλιορείτικα φαγητά και γεύσεις που είναι η καρδιά της Πηλιορείτικης Γαστρονομίας.

Η αναφορά μας στα πηλιορείτικα φαγητά είναι συνοπτική και δεν έχει την φιλοδοξία να λειτουργήσει ως συνταγή με ακριβείς ποσότητες, δοσολογίες, τρόπους και χρόνους παρασκευής, απλώς περιγράφει γενικόλογα τη λογική και το περιεχόμενο των συνταγών. Η φαντασία σας θα ολοκληρώσει τα υπόλοιπα.

Πριν ανέβει κανείς στο Πήλιο δεν θα αντισταθεί να σταματήσει για δυό τσιπουράκια στον Βόλο, την πατρίδα των τσιπουράδικων, όπου τσίπουρο, μεζέδες και τελετουργία σερβιρίσματος παράγουν την ιδιαιτερότητα της πόλης. Ο μεζές που θα σερβιστεί ό,τι και να γίνει είναι τα τσιτσίραβλα. Τουρσάκια από τα νεαρά βλαστάρια ενός είδους άγριας φιστικιάς (Πιστακία η τερέβινθος). Τον απολαύσαμε στον Βόλο αλλά και σε ταβέρνες της Πορταριάς.

Στο Βόλο δεν θα αποφύγουμε να ζητήσουμε στα τσιπουράδικα – καταστρατηγώντας την τελετουργία – τις μπρασκοουρές. Τις «μπράσκες» – τις πεσκανδρίτσες δηλαδή – εδώ και λίγα χρόνια οι ψαράδες δεν τις είχαν καμιά εκτίμηση, γι’ αυτό και όταν τις έβρισκαν στα δίχτυα τους τις ξαναπετούσαν στη θάλασσα. Στον Βόλο πολύ πιο πριν ο Λευτέρης Λαζάρου αποθεώσει την πεσκανδρίτσα, στην ψαραγορά, αλλά και στα τσιπουράδικα, οι μάγκες και οι μερακλήδες έτρωγαν τις ουρές της, τις μπρασκοουρές, που τις λάτρευαν, γιατί η γεύση τους θυμίζε γαρίδα και καραβίδα. Τις δοκιμάσαμε κι αυτές στον Βόλο αλλά και σε τσιπουράδικο της Πορταριάς.

Το σπεντζοφάι είναι το πιο γνωστό φαγητό του Πηλίου. Το όνομά του το πήρε από τη σπέντζα, που στο πηλιορείτικο ιδίωμα σημαίνει καυτερή πιπεριά, ενώ σ’ άλλες περιοχές της Ελλάδας χρησιμοποιείται η λέξη σπέτσιαι, προερχόμενη από το ιταλικό spezie (μπαχαρικά). Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, από το κοντινό νησί της Σκιάθου, στο διήγημα “Ρόδινα ακρογιάλια” αναφέρει τις πιπεριές ως σπέντζες. Τηγανίζουμε τις πράσινες πιπεριές, με σκόρδο, ντομάτες ψιλοκομμένες, τις  καυτερές πιπερίτσες, αλάτι και πιπέρι. Τηγανίζουμε σε ξεχωριστό τηγάνι το χωριάτικο λουκάνικο σε φέτες και το προσθέτουμε στο τηγάνι με τις πιπεριές.

Άγρια χόρτα τσιγαριστά με αυγά μάτια. Σ’ ένα τηγάνι τσιγαρίζονται σε ελαιόλαδα τα κρεμμύδια και στη συνέχεια προστίθενται τα χόρτα (καυκαλήθρες, μυρώνια, σπανάκι, πράσα, σέσκουλα κλπ), η ντομάτα, το αλάτι, το πιπέρι και σιγοβράζουν κυρίως στο ζουμί τους. Στο τέλος ρίχνουμε τα αυγά πάνω στα χόρτα μέχρι να ψηθούν.

Πηλιορείτικη στραπατσάδα. Ρίχνουμε στο τηγάνι τριμμένες ντομάτες, αλάτι, ζάχαρη, πιπέρι και στη συνέχεια ρίχνουμε τα αυγά και ανακατεύουμε συνέχεια, έως ότου μαγειρευτούν τα αυγά και φύγουν τα υγρά. Σερβίρουμε με φέτα τριμμένη και φρέσκο μαϊντανό.

Χορτόπιτα πηλιορείτικη. Με νεράκι, σκληρό αλεύρι, αλάτι, λάδι και ξυδάκι -για να αποκτηθεί τραγανότητα- φτάχνεται η ζύμη και όταν ξεκουραστεί απλώνονται τα φύλλα, τρία στην βάση και άλλα τρία καπάκι. Ενδιαμέσως μπαίνει η γέμιση, χόρτα του βουνού -ανά εποχή-, σπανάκι, κρεμμυδάκια, σκορδάκι, τραχανάς για ρουφήξουν τα υγρά, αλατάκι, πιπέρι τ’ αυγά και η φέτα.

Ο ξυλόφουρνος υποδέχεται την χορτόπιτα που έχει ήδη χαραχτεί σε κομμάτια, και με θερμοκρασία 180 βαθμών  θα μας την παραδώσει σε 45 λεπτά.

Εκτός της χορτόπιτας με τον ίδιο περίπου τρόπο γίνονται κι άλλες πίτες, όπως η πρασόπιτα, η τυρόπιτα, και η πιπερόπιτα, όλες δοξάζοντας την σοφία της Πηλιορείτισσας νοικοκυράς που με το παραμικρό μπορούσε να φτιάξει ένα πεντανόστιμο φαγάκι για να θρέψει την οικογένεια.

Το τυρόψωμο του Πηλίου φτιάχνεται με αλεύρι, μαγιά, νερό και ελαιόλαδο.

Το λιόψωμο Πηλίου γίνεται κατά τον ίδιο τροπο με το τυρόψωμο, μόνο που τώρα στη ζύμη ρίχνουμε ροδισμένα κρεμμύδια, ελιές, ρίγανη και θυμάρι.

Κόκορας κοκκινιστός με χυλοπίτες. Η συνταγή περιλαμβάνει τον τεμαχισμό και το ρόδισμα του κόκορα, το τσιγάρισμά του με κρεμμύδι και βράσιμο με κρασί. Κατόπιν προστίθεται ο χυμός και ο πελτές της ντομάτας, η ζάχαρη, η κανέλα, τα δαφνόφυλλα, το μπαχάρι και το αλάτι και όλα μαζί σιγοβράζουν για μιάμιση περίπου ώρα. Σερβίρουμε τον κόκορα με τις χυλοπίτες και τριμμένο κεφαλοτύρι.

To Πηλιορείτικο μπουμπάρι ένα ιδιαίτερο έδεσμα, είναι ένας από τους σημαντικότερους πρεσβευτές της γαστρονομίας του Πηλίου και ευτυχώς τον συναντούμε στις τοπικές ταβέρνες που σέβονται τον εαυτό τους. Σ’ ένα έντερο προβατίνας 1-1,5 μέτρο περίπου, βάζουμε την βρασμένη ψιλοκομένη συκωταριά (χωρίς το συκώτι μας είπε ο Βολιώτης αλλαντοποιός Στράκας), τον μοσχαρίσιο κιμά, ρυζάκι, ψιλοκομμένα κρεμμύδια, μαϊντανό, πιπερίτσες καυτερές, αλάτι, πιπέρι, ελαιόλαδο, ρίγανη και χυμό 2 λεμονιών.

Γεμίζουμε το έντερο με το μείγμα και το βάζουμε σε ταψί παρέα με κυδωνάτες πατάτες αφού τα περιχύσουμε με ελαιόλαδο και λεμόνι. Όταν βγουν από τον φούρνο κόβουμε το μπουμπάρι σε κομμάτια και το συνοδεύουμε με κόκκινο κρασί. 

Τραχανάς με λουκάνικα είναι ένα από τα πλέον κλασικά πηλιορείτικα φαγητά. Σωτάρουμε τα λουκάνικα και τα κρεμμυδάκια, αφαιρούμε τα λουκάνικα και ρίχνουμε τον τραχανά  για να ροδίσει… κατόπιν βάζουμε την ντομάτα και κατόπιν ρίχνουμε το νερό.

Όταν ετοιμαστεί ο τραχανάς ανακατεύουμε τα λουκάνικα ρίχνουμε και λίγη φέτα. Ένα μεγαλειώδες παραδοσιακό έδεσμα ειδικά για τις μέρες του χειμώνα.

Μοσχαράκι με πηλιορείτικα κυδώνια και κάστανα, τα αγαθά της γης του Πηλίου. Τσιγαρίζονται τα τεμάχια του κρέατος μόνα τους και μετά με κρεμμύδι, τα σβήνουμε με κρασί μαυροδάφνη και τα αφήνουμε να σιγοβράσουν για μιάμιση περίπου ώρα. Ξεχωριστά καραμελώνουμε κρεμμύδια, ζάχαρη, ξύδι και στη συνέχεια τα ρίχνουμε μαζί με τα κάστανα, τα κυδώνια, το αλάτι και τα μπαχαρικά στην κατσαρόλα με το κρέας και τα αφήνουμε να σιγομαγειρευτούν.

Το ρυζόγαλο είναι ένα απλό φαγάκι με υπέροχη γεύση και φτιάχνεται από βρασμένο στο νερό ρύζι, γάλα, ζάχαρη, βανίλια που ανακατεύονται μέχρι να βράσει το ρύζι και να πήξει η κρέμα. Σερβίρεται κρύο πασπαλισμένο με κανέλα.

Ευχαριστούμε το Kritsa Gastronomy Hotel για τα μαγειρέματά του και φυσικά το βιβλίο που εξέδωσε για την Πηλιορείτικη γαστρονομία, το οποίο μεταξύ άλλων συμβουλευτήκαμε.