Ένας χρόνος Greek Gastronomy Guide και καιρός να δούμε τι αγάπησε το κοινό μας. Τα αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα. Ανεξαρτήτως της πρώτης δεκάδας μέσα στα πρώτα 50 άρθρα αγαπηθήκαν τα οιδοιπορικά μας, άρθρα για ταβέρνες, καφενεία και εστιατόρια, ειδήσεις γαστρονομίας ελληνικές και ξένες, ταξιδιωτικά, συνεντεύξεις σεφ, παραγωγοί, γεύσεις Ελλάδας. Όλη μας η ύλη δηλαδή. Τα πιο αγαπημένα άρθρα της χρονιάς ήταν ενδεικτικά του γενικού ενδιαφέροντος. Σας τα παρουσιάζουμε. Και του χρόνου!

Πέντε τυπικά ταβερνάκια της Αθήνας

Παρ’ όλη την εξέλιξη της Αθήνας και την «αναβάθμιση» των γαστρονομικών της υπηρεσιών, επιβιώνουν ταβέρνες, που μας μεταφέρουν σε άλλους κόσμους. Στην Αθήνα την παλιά, με τον ταβερνιάρη με το τεφτέρι, τα βαρέλια με το κρασί, το τραπέζι με τη λαδόκολλα, το κατρούτσο με τη ρετσίνα, τα μεζεδάκια στις πιατέλες όπου μαχαιροπήρουνα διασταυρώνονται, όπως και οι ματιές των συνδαιτημόνων, ενώ πάλι  σε μια γωνιά παρεούλες παίζουν μουσική να τραγουδούν. Διαλέξαμε πέντε αγαπημένα ταβερνάκια από το κέντρο της Αθήνας.

Στο σπίτι του Πάτρικ Λη Φερμορ στην Καρδαμύλη της Μεσσηνίας

Ο σερ Πάτρικ Λη Φέρμορ (1915-2011) ήταν συγγραφέας, λόγιος, στρατιώτης, ένας από τους πιο σημαντικούς Βρετανούς περιηγητές, που έζησε μια περιπετειώδη ζωή, μεγάλο μέρος της οποίας πέρασε στην Ελλάδα, που αγάπησε σαν δεύτερη πατρίδα του. Το σπίτι  που έφτιαξε στην Καρδαμύλη της Μεσσηνιακής Μάνης τη δεκαετία του ’60 θεωρείται ένα από τα ομορφότερα σπίτια της Μεσογείου και το δώρισε εν ζωή, το 1996, στο Μουσείο Μπενάκη με την προϋπόθεση να χρησιμοποιείται μετά τον θάνατό του, για τη φιλοξενία ερευνητών, συγγραφέων ή καλλιτεχνών.

Η νέα ηθική γαστρονομίας των σεφ

Στην έκθεση Salone del Gusto τoυ Slow Food, που έγινε στο Τορίνο στις 22-26/9/2016, τέθηκε το θέμα της νέας ηθικής της γαστρονομίας. Νέοι σεφ και μάγειροι μπορούν να παίξουν πλέον έναν κοινωνικό ρόλο όταν επιλέγουν προϊόντα μικρών παραγωγών και μαγειρεύουν φαγητά που απορρέουν από την ιστορία και το πολιτισμό κάθε τόπου. Εδώ ξεδιπλωθήκαν κάποιες σκέψεις για τη νέα ηθική γαστρονομίας των σεφ: «Υιοθετήστε παραγωγούς» ήταν το πρώτο σύνθημα και ακολούθησε το δεύτερο: «Μαγειρεύετε και παρασύρετε τον κόσμο να μαγειρεύει. Δεν θα αφήσουμε να μαγειρεύουν οι πολυεθνικές για μας».

Το οινοπαντοπωλείο Ειδικό στον Πειραιά

Το “Οινοπαντοπωλείον το Ειδικόν“είναι ένα καταπληκτικό κτίσμα με τεράστια παράθυρα και στο εσωτερικό του μια πανδαισία χρωμάτων και αντικειμένων: οι ψηλοί τοίχοι του καλυμμένοι ως το ταβάνι, ένα περίτεχνο εκθετήριο μπακάλικου και τρία μεγάλα παλιά ψυγεία γεμάτα προϊόντα. Στα τραπεζάκια, παρέες πίνουν το κρασάκι τους συνοδεία λιτών μεζέδων, στους τοίχους δεκάδες καταπληκτικές μαυρόασπρες φωτογραφίες, στο εκθετήριο του μπακάλικου προϊόντα της εποχής του ’60, κουτιά από κονσέρβες βαλμένες η μια πάνω στην άλλη, ένας παλιός φωνόγραφος, ένα ψυγείο ξύλινο κατασκευασμένο το 1938, σκέτο έργο τέχνης.

Το καφενείο Πανελλήνιον στην Άμφισα

Το καφενείον Πανελλήνιον στην Άμφισσα κουβαλάει απάνω του έναν βαρύ μύθο. Στο χώρο του γυρίστηκε το 1976 μια εξαίσια σκηνή του “Θίασου” του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1935-2012) που χαρακτηρίστηκε ως μία από τις είκοσι καλύτερες ταινίες του 20ού αιώνα. Σ αυτόν λοιπόν τον καφενέ ο μεγάλος σκηνοθέτης χρησιμοποίησε το φυσικό ντεκόρ του χώρου και δεν χρειάστηκε παρά ελάχιστες επεμβάσεις για να δημιουργήσει ατμόσφαιρα της εποχής, τέλη της δεκαετίας του 1940.

Κασιόπιτα της Ηπείρου

Η κασιόπιτα είναι η πιό φημισμένη και παράλληλα η πιο εύκολη πίτα της Ηπείρου. Κάσιου στα βλάχικα είναι το τυρί, γι΄αυτό κασιόπιτα. Λέγεται και αλευρόπιτα ή της στιγμής ή κουσμέρι ή ζαρκόπιτα (=γυμνή, δηλαδή χωρίς φύλλο, από το ζαρκός που στα ηπειρώτικα σημαίνει γυμνός). Η πιο συνηθισμένη ηπειρώτικη πίτα, πεντανόστιμη και πανεύκολη να τη φτιάξεις (αν και το μυστικό να την καλοψήσεις κρύβεται στις λεπτομέρειες…) έχει μακραίωνη ιστορία, γίνεται με απλά υλικά και συνοψίζει τη επινόηση της μαγείρισσας που θέλει να ταίσει γρήγορα, εύγευστα και χορταστικά όλη την οικογένεια.

Οδοιπορικό στα Ζαγοροχώρια

Το οδοιπορικό στα Ζαγοροχώρια που σχεδιάσαμε ήταν πολύ πυκνό και σφικτό και έτσι επισκεφτήκαμε χωριά, ποτάμια, γέφυρες, ενδιαφέρουσες επιχειρήσεις, γνωρίσαμε σημαντικούς δημιουργούς γευτήκαμε ηπειρώτικες γεύσεις, ενώ το παλιό μου υλικό της έρευνας για τα καφενεία όχι μόνο επιβεβαιώθηκε, αλλά εμπλουτίστηκε και με νέα ευρήματα. Οι εντυπώσεις απ’ αυτόν τον Μαραθώνιο δρόμο στα Ζαγοροχώρια πολύ ενθαρρυντικές. Τοπία ανυπέρβλητα. Χωριά όπου βασιλεύει η απόλυτη γαλήνη με αβάσταχτες ομορφιές. Oικισμοί αγέρωχοι. Άνθρωποι απομονωμένοι από τις πολύβοες πόλεις, υπερήφανοι, σχεδόν ερημίτες – όταν ο μέσος πληθυσμός των 48 χωριών είναι κάτω από 30 κατοίκους – που ψάχνουν να βρουν τις νέες ισορροπίες τους και τρόπο να βγάλουν το ψωμί τους, προστατεύοντας και ταυτόχρονα αναπτύσσοντας τον τόπο τους.

Οδοιπορικό στη Λέσβο

Τα σπίτια πολλών κατηγοριών: τα πυργόσπιτα των αρχόντων στις εξοχές της Μυτιλήνης, τα “τούρκικα σπίτια” με τα σαχνισιά τους στον πάνω όροφο, τα αρχοντικά των χωριών, οι εξοχικές βίλες των κωμοπόλεων, τα αρχοντόσπιτα του αρχοντολογιού του 19ου αιώνα, την εποχή που -κυρίως στη Μυτιλήνη- οι άρχοντες παρήγαν πλούτο και πολιτισμό. Δημόσια κτήρια, μοναδικές εκκλησίες και μητροπόλεις, σχολεία και γυμνάσια με μνημειακή αρχιτεκτονική, βιομηχανικά κτήρια (ελαιουργεία, σαπουνοποιεία, ταμπάκικα κτλ.), κτίσματα λουτρών που αξιοποιούσαν τα θερμά νερά του νησιού, ταπεινά αγροτικά σπίτια, αλλά και καφενεία, τα περισσότερα και ομορφότερα καφενεία της Ελλάδας (από τα οποία ξεχωρίσαμε τα ιστορικά Πανελλήνιον και Ερμής, το Στέκι στην Αγιάσο, της κυρά Ρήνης στον Άγιο Δημήτριο, και το Αθανασιάδειον στο Πλωμάρι), και τέλος εμπορικά καταστήματα, να βαστούν τόσο την αισθητική και την ατμόσφαιρα των εποχών του 1960. Το οδοιπορικό μας στη Λέσβο δεν είχε τελειωμό!

24 Ωρες στην Άρτα

Την άγνωστη αυτή πόλη, την πέρναγα επί χρόνια – μπορεί και σαράντα – τράνζιτο, δεκάδες φορές κατευθυνόμενος προς τα Γιάννενα, σταματώντας κάθε φορά για δυο-τρία λεπτά μπροστά στο φημισμένο γιοφύρι της. Αυτή τη φορά έμεινα 24 ώρες στην Αρτα. Αρκετές για να βγουν συμπεράσματα. Η περιοχή έχει πολύ ψωμί. Η Άρτα -αλλά και η ευρύτερη περιοχή και όλη η Ήπειρος- διαθέτει καντάρια πολιτιστική κληρονομιά (αρχαιότητες, βυζαντινά μνημεία, νεότερος πολιτισμός),  φυσικό κάλος με εντυπωσιακά τοπία (βουνά, ποτάμια, λιμνοθάλασσες), αγροτική παραγωγή με σημαντικούς και πρωτοπόρους παραγωγούς. Διαθέτει τέλος και ανθρώπους δραστήριους και ικανούς, να ανταπεξέλθουν στις σύγχρονες συγκυρίες του διεθνούς ανταγωνισμού. Είναι παρθένα αλλά και με τόση όρεξη να αποδείξει τις αξίες της και την δυναμική της.

Λαδόπιτα Σκύρου

Αν η αστακομακαρονάδα είναι το σήμα κατατεθέν της σκυριανής γαστρονομίας, η  λαδόπιτα είναι το έδεσμα παντός τόπου, καιρού και εποχής της Σκύρου. Την προσφέρουν σε ξενοδοχεία στο πρωινό, σε καφενεία και ζαχαροπλαστεία, στα σπίτια και φυσικά στα εστιατόρια χειμώνα-καλοκαίρι. Ο τρόπος κατασκευής της περίφημης σκυριανής λαδόπιτας είναι ο ίδιος, με κάποιες μικρές παραλλαγές.