Kαι πώς το ποίημα «Τι είναι η πατρίδα μας;» του Ιωάννη Πολέμη που μαθαίναμε στο σχολειό την εποχή των δεκαετιών 60, 70 – δεν ξέρω αν αυτό το υπέροχο ποίημα μαθαίνεται ακόμα στα σημερινά σχολεία -, μετατρέπεται στο «τι είναι η γαστρονομία της πατρίδας μας;» Αφορμή για αυτό το λογοτεχνικό παιγνίδι ήταν η συμμετοχή μου στο 15ο Φεστιβάλ Μelitzazz στο Λεωνίδιο Κυνουρίας!

Κι ενώ το πρωί η συμμετοχή μου σε μία ημερίδα, βασίστηκε σε μια τεχνική παρουσίαση του προγράμματος Γαστρονομικές Κοινότητες στο κοινό και στους εκπροσώπους των αναπτυξιακών εταιρειών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα “Γεύσεις Ελλήνων”, το βράδυ στην τελετή έναρξης, εντυπωσιασμένος για μια άλλη φορά από το τόσο άγριο αλλά ταυτόχρονα τόσο ήρεμο  τσακώνικο τοπίο εμπνεύστηκα έναν άλλο τρόπο παρουσίασης των απόψεών μου για την γαστρονομία. ‘Ενας καλός φίλος από την Αναπτυξιακή Ζακύνθου, με προέτρεψε να τον δημοσιεύσω και ευπειθώς υπάκουσα!

Αφιερωμένο εξαιρετικά στο αειθαλές φεστιβάλ Melitzazz και φυσικά στην τσακώνικη μελιτζάνα.

“Αγαπημένοι μου φίλοι, κυρίες και κύριοι, το μεσοφέγγαρο, το επιβλητικό τοπίο των βουνών που περιβάλλουν τον χώρο που βρισκόμαστε αλλά και το ποιητικό κλίμα που επικρατεί μεταξύ μας με οδήγησαν να αλλάξω την παρουσίαση, επί τω ποιητικότερω:

Τι είναι η πατρίδα μας; Μην ειν᾿ οι κάμποι;
Μην είναι τ᾿ άσπαρτα ψηλά βουνά;
Μην είναι ο ήλιος της, που χρυσολάμπει;
Μην είναι τ᾿ άστρα της τα φωτεινά;

Μην είναι κάθε της ρηχό ακρογιάλι
και κάθε χώρα της με τα χωριά;
κάθε νησάκι της που αχνά προβάλλει,
κάθε της θάλασσα, κάθε στεριά;

Όλα πατρίδα μας! Κι αυτά κι εκείνα,
και κάτι που ῾χουμε μες την καρδια
και λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα
και κράζει μέσα μας: Εμπρός παιδιά!

Και πάνω σ’ αυτό το μοτίβο ακουμπώντας, θέτω τους προβληματισμούς μου!

Τι να είναι η ελληνική γαστρονομία;

Μην είναι οι εκπομπές της τηλεόρασης του master chef, όπου η γαστρονομία από μια πράξη αγάπης, τρυφερότητας και γενναιοδωρίας  μετατρέπεται σε ένα  παιγνίδι σκληρής ανταγωνιστικότητας,  παρασκευές φαγητών υπό αφόρητη πίεση με υλικά, φύκια για μεταξωτές κορδέλες, ειρωνικούς και υπερόπτες κριτές, και ταυτόχρονα ολιγόψυχους παίκτες;

Μην είναι οι οινογευσιγνώστες που πίσω από κάθε ποτήρι κρασί ψάχνουν να βρουν τον υπαινιγμό του γαρύφαλλου, δυό νότες κανέλα, κάποιες αποχρώσεις τριαντάφυλλου, βότανα βουνού, γρασίδι, καφέ ή βατόμουρα;

Μην είναι οι έξοδοι στα εστιατόρια της  μόδας,  όπου διαθέτουμε 150 ευρώ το άτομο, για απολαύσουμε αφρούς και τις τάσεις τις μοριακής, της έθνικ ή ειδικότερα  της περουβιανής κουζίνας με τα σεβίτσε και τα σασίμι, αλλά  και για να κολακεύσουμε τον ναρκισσισμό για τα υψηλά γαστρονομικά μας χαρίσματα, αλλά και για την κοινωνική μας θέση που  μας επιτρέπει να παίξουμε μ’ αυτά;

Μην είναι οι τηλεοπτικές εκπομπές μαγειρικής που σε καθοδηγούν να μαγειρεύεις με ζυγαριά πλάι σου, υγρών και στερεών με αγωνία μην σου φύγει κάποιος πόντος υλικών, ενώ παλιά έβαζες με το μάτι ότι υλικά διέθετες κάθε φορά και αυτοσχεδίαζες;

Μην είναι οι πιτσαρίες, τα σουβλατζίδικα και τα χαμπουργκεράδικα όπου αναστενάζει όλη η Ελλάδα;

Αλλά μην  είναι και η αγωνία της ανθρωπότητας να τραφεί, και για αυτό να εφεύρει χιλιάδες πατέντες, να ανακαλύψει τη φωτιά, το αλέτρι, τον νερόμυλο, τον ανεμόμυλο, τα πατητήρια, την αποξήρανση, το πάστωμα , δεκάδες τεχνικές για την συντήρηση των τροφίμων αλλά και την διαχείρησή των;

Μην είναι η σύνδεση του παιδιού με την πρωταρχική του τροφή από το στήθος της μητέρας,  και το συνακόλουθο  νταχτίρισμα  και νανούρισμα, και από τότε να έχει μείνει η ανάγκη η τροφή να συνδέεται με στιγμές χαράς, επαφής, τραγουδιού και χορού;

Μην είναι ο σύνδεσμος της οικογένειας, οι οικογενειακές μνήμες γύρω από ένα τραπέζι;

Μην είναι η αναγκαιότητα να φροντίζουμε την υγεία μας και να σώσουμε τον πλανήτη,  κάνοντας ορθές επιλογές διατροφής;

Μην είναι οι στιγμές που μέσα στην ένταση της ημέρας, παίρνουμε ένα παξιμαδάκι, το αλείφουμε με λίγη κοπανιστή, στάζουμε λίγο λαδάκι, μια φετούλα ντομάτας και μια τσιμπιά αλατάκι της θάλασσας, και πάμε στον Παράδεισο.

Μην είναι όταν ξεχυνόμαστε στα περιβόλια και δοκιμάζουμε τα ζουμερά βερύκοκα, τα ώριμα σύκα -που τρώμε με τα φλούδια-, ή όταν απολαμβάνουμε την κομμένη φέτα καρπουζιού με λίγη φέτα υπό τον ήχο των τζιτζικιών;

Μην είναι τα πανηγύρια με τα καζάνια να βράζουν, μην είναι τα τσιπουράδικα του Βόλου, μην είναι οι μεζέδες των καφενείων, μην είναι οι διάφορες γαστρονομικές τελετουργίες σαν τα χοιροσφάγια των Κυκλάδων;

Μα μήπως δεν είναι στις ημέρες και η προσπάθεια μέσα από την γαστρονομία να φτάσουμε στην καρδιά και στην ψυχή κάθε τόπου.

Μην είναι ένα εργαλείο ανάπτυξης αν συνδεθεί με τα προϊόντα του τόπου και με την πολιτιστική του παράδοση,

Μην είναι ένα εργαλείο διαμόρφωσης της πολιτιστικής και τουριστικής ταυτότητας ενός τόπου.

 

Τελικά μήπως δεν είναι όλα αυτά η γαστρονομία, αυτά και εκείνα,

αλλά κάτι πού ῾χουμε μες την καρδιά
και λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα
και κράζει μέσα μας:

Εμπρός παιδιά, να κάνουμε την γαστρονομία εργαλείο ψυχικής, πολιτισμικής και οικονομικής ανάπτυξης και ανάτασης.

Λεωνίδιο 8-7-2022