Τήνος, το νησί της Μεγαλόχαρης. Τόπος και Ιστορία.

Η Τήνος, το νησί της Μεγαλόχαρης κι ο μεγαλύτερος προσκυνηματικός προορισμός του Ελληνισμού, το νησί με τους 62 πανέμορφους οικισμούς της πέτρας, τις αναρίθμητες πεζούλες – ρυτίδες της γης, κατά τον ποιητή – τις 750 εκκλησιές και ξωκλήσια και τους 600 περιστερώνες, παραμένει ακόμα ένα νησί της ανοικτής καρδιάς, μυστηριακό, ταπεινό, σαγηνευτικό.

Το ορεινό κατά τη βάση του νησί έχει ως ψηλότερη κορυφή τον Καπνιά (729 μ.) στα ανατολικά του, στο κέντρο τον επιβλητικό γρανιτένιο βράχο του Εξώμβουργου με τους γύρω ομαλούς λόφους, πιο βόρεια τα “Κάτω μέρη”, περισσότερο πεδινά με πυρήνα την πεδιάδα της Κώμης και τις περίφημες αγκινάρες, και βορειοδυτικά τα “Έξω μέρη” με τις τραχιές πλαγιές από την Καρδιανή, Πύργο ως τον Μαρλά.

Καθώς ταξιδεύεις περιφερειακά το νησί, παρακολουθώντας την ακτογραμμή και τις συνήθως αφρισμένες ακρογιαλιές, διασχίζεις τις πλαγιές με τις πετροκέντητες ξερολιθίες που ορίζουν τις πεζούλες, κάθε τόσο – συνήθως σε ρεματιές – ξεπροβάλουν μικρές οάσεις πράσινου με πλατάνια και κυπαρίσσια, όπου φωλιάζουν τα καλοδιατηρημένα χωριά του νησιού, ενώ κάθε τόσο ξεπροβάλλουν μικροσκοπικά ξωκλήσια και περίτεχνοι περιστερώνες. Και δεν είναι τυχαία που η Τήνος χαρακτηρίστηκε από τον μεγάλο στοχαστή Κορνήλιο Καστοριάδη ως «χειροποίητο νησί».

Σπουδαιότερα αξιοθέατα χωριά είναι ο Κουμάρος, ο Τριπόταμος, το Εξώμβουργο – το ασφαλές οχυρό των κατοίκων σε περιόδους επιδρομών – το κατάσπαρτο από γιγάντιες στρογγυλές πέτρες τοπίο της Βολάξ και τέλος το χωριό της μαρμαρογλυπτικής και των ξακουστών καλλιτεχνών (Γιαννούλη Χαλεπά και του Δημήτριου Φιλιππότη) με ένα κοιμητήριο γεμάτο δείγματα της τέχνης τους. Το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας ΠΙΟΠ ζωντανεύει την ιστορία και την τεχνολογία του μαρμάρου από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας.

Επίκεντρο και καρδιά της Χώρας της Τήνου είναι ο ναός της Παναγίας που άρχισε να χτίζεται το 1823, πάνω στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής και βρίσκεται στην κορυφή της ανηφορικής λεωφόρου Μεγαλόχαρης. Εδώ βρίσκεται η περίφημη εικόνα – κρυμμένη πίσω από βαρύτιμα αφιερώματα – που κάθε χρόνο την προσκυνούν χιλιάδες προσκυνητές.

Την μεγάλη της ανάπτυξη η Τήνος την είδε όταν πέρασε στην κυριαρχία των Βενετών το 1204, που την θεωρούσαν στρατηγικό σημείο για τον έλεγχο του Αιγαίου, και την οχυρώνουν για να αντέξει σε πειρατές και Τούρκους. Μόνο το 1715 κατόρθωσαν οι τελευταίοι να την καταλάβουν και ήταν το τελευταίο νησί που έπεσε στους Τούρκους. Η Τήνος πήρε ενεργό μέρος στην Επανάσταση του 1821 και οι Τήνιοι πρόσφεραν πολλά στον αγώνα για την Απελευθέρωση τόσο στη ξηρά όσο και στη θάλασσα.