Τόπος – Ιστορία Ύδρας

Παρότι κάποια ίχνη ζωής υπάρχουν στην Ύδρα από την Νεολιθική εποχή, την Πρωτοελλαδική περίοδο, και την Γεωμετρική περίοδο οι ιστορικοί της αρχαιότητας, όπως ο Ηρόδοτος, ο γεωγράφος Πτολεμαίος και ο περιηγητής Παυσανίας σπανίως κάνουν μνεία του ονόματός της.

Μόνο στα μέσα του 15ου αιώνα αρχίζει η σημαντική ανάπτυξη της Ύδρας με την εγκατάσταση Αρβανιτών φυγάδων που εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο εξαιτίας της κατάκτησής της από τα οθωμανικά στρατεύματα του σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή. Τότε είναι που ξεκινά να χτίζεται και η σημερινή πόλη της Ύδρας και συγκεκριμένα γύρω από τον λόφο του Κιάφα για λόγους ασφαλείας από πειρατικές επιδρομές.

Τους επόμενους τρεις αιώνες οι πολεμιστές στεριανοί Αρβανίτες με την προσθήκη νέων οικογενειών που έρχονται από Ήπειρο, Εύβοια, Μικρά Ασία, Κύθνο και Κρήτη, γίνονται σταδιακά ικανοί ναυτικοί, ώστε τα τέλη 18ου να είναι από τους πλέον ισχυρούς εμπορικούς στόλους της Μεσογείου.

Η στιγμή της έναρξης του αγώνα το 1821 βρίσκει την Ύδρα με πληθυσμό 27.000 κατοίκους, η πόλη να έχει απλωθεί μέχρι το λιμάνι, κάτοχο ενός στόλου με 120 πλοία (όσα περίπου όλα τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου) και με αμύθητα για την εποχή πλούτη, αποτέλεσμα κυρίως της επιτυχημένης εμπλοκής της στο εμπόριο σταριού κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους, όταν τα καράβια της διασπούσαν τον αποκλεισμό της Γαλλίας από τον Βρετανικό στόλο.

Η Ύδρα συμμετέχει ενεργά στην Επανάσταση και πρωταγωνιστεί με τα χρήματά που έδωσε για τον αγώνα αλλά κυρίως με τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε ο στόλος του με ηρωικούς αγωνιστές τους Κουντουριώτη, Βούλγαρη, Μιαούλη, Τομπάζη, Σαχτούρη, Τσαμαδό, Μπουντούρη, Οικονόμου, Γκίκα, Βότση, Κριεζή κλπ.

Μετά την απελευθέρωση αρχίζει μια μακρά περίοδος παρακμής και οικονομικής ύφεσης για το νησί και για ένα περίπου αιώνα η Ύδρα, παρά το μικρό μέγεθός της και την εντεινόμενη οικονομική παρακμή της, έδωσε στην πολιτική ζωή της χώρας έναν Πρόεδρο της Δημοκρατίας, πέντε πρωθυπουργούς, καθώς και πολλούς υπουργούς (ιδίως στο Υπουργείο Ναυτικών).

Ο 20ος αιώνας βρίσκει την Ύδρα παρά την προσωρινή οικονομική της ανάκαμψη – αποτέλεσμα της συστηματικής ενασχόλησης των κατοίκων με την αλιεία και το εμπόριο σπόγγων – σε πλήρη πληθυσμιακή αποδυνάμωση, οδηγούμενη αργά αλλά σταθερά στα πρόθυρα του οικονομικού μαρασμού.

Λαβωμένο από τον πόλεμο, την κατοχή, την διακοπή του εμπορίου της σπογγαλιείας, τη φτώχεια και την ερημιά το ιστορικό νησί της Ύδρας άρχισε δειλά-δειλά από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 να παίρνει τ’ απάνω του. Αφορμή οι τρεις κινηματογραφικές ταινίες που γυρίζονται στο νησί φέρνουν την Ύδρα στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος.

«Το παιδί και το δελφίνι» (1957), με την Σοφία Λώρεν, «Το κορίτσι με τα μαύρα» (1956) του Μιχάλη Κακογιάννη με την Έλλη Λαμπέτη που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές στα Ευρωπαϊκά φεστιβάλ που προβλήθηκε και η σπουδαία ταινία του Ζυλ Ντασέν “Φαίδρα” (1962) με την υπέροχη Μελίνα Μερκούρη και τους διάσημους Άντονι Πέρκινς και Ραλφ Βαλόνε δημιούργησαν ένα μεγάλο ενδιαφέρον στο κοινό να γνωρίσει το πανέμορφο αυτό νησί που λειτούργησε ως σκηνικό των ταινιών.

Η Ύδρα γίνεται διεθνής προορισμός, κυρίως μεταξύ 1960-70 όταν επώνυμοι από όλον τον κόσμο, όπως ο Λένον, Kλάπτον, Rolling Stones, Ωνάσης και Kάλλας, Pεξ Xάρισον, Πήτερ Oυστίνοφ, Λέοναρντ Kοέν την επισκέπτονται, μερικοί εξ αυτών αγοράζουν σπίτια και δημιουργούν τα θεμέλια μιας ξένης κοινότητας που υπάρχει μέχρι και σήμερα, ενώ γίνεται και στέκι για πολλούς ανθρώπους του πνεύματος και των τεχνών όπως ο Xατζηκυριάκος Γκίκας, ο Σεφέρης, ο Eγγονόπουλος, ο Xένρι Mίλερ, ο Tέτσης, ο Bυζάντιος κλπ.

Τομή στην διατήρηση της φυσιογνωμίας οικισμού της Ύδρας μέχρι της ημέρες μας και η καθιέρωσή του σε σημαντικό τουριστικό προορισμό, απετέλεσε η απόφαση που πάρθηκε το 1962, οποιαδήποτε μεταβολή του (επισκευή, μετασκευή, κατεδάφιση, ανέγερση) να υπόκειται στην έγκριση της υπηρεσίας αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, γεγονός περιέσωσε το νησί από το ορμητικό κύμα της άναρχης δόμησης, του οικιστικού εκσυγχρονισμού και της τουριστικής «αξιοποιήσης».

Μισόν αιώνα μετά η Ύδρα είναι ένας ανεπανάληπτος, γοητευτικός και κοσμοπολίτικος τουριστικός προορισμός. Νησί ανυπέρβλητης γοητείας που ενέπνευσε δεκάδες καλλιτέχνες που την έκαναν πηγή της έμπνευσής, τους αλλά και καταφύγιο της ζωής τους, νησί με ιστορία και μεγάλη ναυτική παράδοση, με τα χνάρια του ναυτικού της πολιτισμού σε κάθε σημείο του οικισμού.

Τα όμορφα πλακόστρωτα δρομάκια, τα ανθοστόλιστα σπίτια με τις μπουκαμβίλιες, τα καλοδιατηρημένα πέτρινα αρχοντικά, χτισμένα αμφιθεατρικά κάτω από τα γυμνά βράχια, μαζί με τα γραφικά γαϊδουράκια και τα άλογα, αποτελούν ένα πανέμορφο σκηνικό που σε προκαλεί να σταματήσεις τον χρόνο σου και να ζήσεις σε άλλους χαλαρωτικούς ρυθμούς.