Ικαριώτικο Καφενείο

Στις αρχές του 2023, ένα καφενείο με μια ιστορία 70 ετών, κινδύνεψε να κλείσει λόγω έξωσης, αλλά ευτυχώς άμεσα βρήκε έναν νέο χώρο μετεγκατάστασης, προς μεγάλη χαρά των εκατοντάδων θαμώνων του, που για μια στιγμή είχε παγώσει η καρδιά τους από την είδηση. Πρόκειται για το δημοφιλές «Ικαριώτικο Καφενείο» -στην παλιά του διεύθυνση λεγόταν «Καφενείον Φούρνοι Ικαρία»-, που εκπροσωπεί μια κατηγορία καφενείων, τα οποία έχουν ταυτιστεί με στέκια θαμώνων προερχομένων από διάφορες περιοχές της χώρας.

Και μπορεί τα τυπικά παραδοσιακά καφενεία να αποτελούσαν χώρους κοινωνικής συνεύρεσης της αντρικής κοινωνίας, όπου με την απόλαυση του καφέ, με τη συζήτηση, με μερικές παρτίδες ταβλιού ή κολιτσίνας, οι εργαζόμενοι και συνταξιούχοι κάθε γειτονιάς θα περνούσαν όμορφα τον ελεύθερο χρόνο τους, πίνοντας το ουζάκι τους με τους αντίστοιχους μεζέδες, ωστόσο κάποια άλλα καφενεία επιτέλεσαν κι έναν άλλο ρόλο.

Τα καφενεία των επαρχιωτών ήταν τα καφενεία όπου κάθε επαρχιώτης, που έφτανε στην Αθήνα ή στον Πειραιά ως επισκέπτης ή ως εσωτερικός μετανάστης, θα πήγαινε να ανταμώσει συγχωριανούς του, τα «πατριωτάκια», για να μάθει νέα, θα έψαχνε δουλειά και θα επιχειρούσε να δικτυωθεί στο νέο του κοινωνικό περιβάλλον, στηριζόμενος στην αλληλεγγύη και τη βοήθεια των συμπατριωτών του.

Στο λιμάνι του Πειραιά από τον Μεσοπόλεμο και μετά, όταν άρχισε να αναπτύσσεται ο εφοπλισμός και η ακτοπλοΐα, δημιουργήθηκαν διάφορα τέτοια καφενεία, που παίρναν το όνομα του τόπου καταγωγής των ιδιοκτητών τους, όπως Αμοργός, Μύκονος, Σάμος, Νάξος, Ικαρία. Αυτά συγκέντρωναν τους νησιώτες που έρχονταν στον Πειραιά, αλλά και όσους είχαν πλέον εγκατασταθεί στην πόλη ή ταξίδευαν με τον εμπορικό στόλο.

Το «Καφενείον Φούρνοι Ικαρία» στήθηκε στη μικρή στοά μιας από τις πρώτες πολυκατοικίες που χτίστηκαν το 1956 στο λιμάνι του Πειραιά, στην ακτή Ποσειδώνος 24, απέναντι από το σημερινό άγαλμα του Καραϊσκάκη. Η ψηλοτάβανη σάλα, έξι εφτά σκαλοπάτια πάνω από τη στάθμη του πεζοδρομίου, στην αρχή λειτούργησε σαν κυλικείο της πολυκατοικίας, και στη συνέχεια έγινε στέκι των ταξιδιωτών και ναυτικών, που βρήκαν εδώ έναν ήσυχο χώρο και μια ζεστή ατμόσφαιρα. Πραγματικά η ατμόσφαιρα του καφενείου μέχρι την τελευταία μέρα πριν κλείσει, θύμιζε ωσάν ο χρόνος να έχει σταματήσει τη δεκαετία του ΄70, με τους κιτρινισμένους τοίχους, μια παλιά ξύλινη μπουαζερί, ζωγραφική στους τοίχους, φωτογραφίες, καθρέφτες, παλιούς χάρτες, διαφημίσεις από μπίρες, μινιατούρες από ξύλινα καΐκια. Το πιο παλιακό όμως του χώρου, ήταν οι άνθρωποι που σύχναζαν εκεί, old fashion τύποι, παλιοί καπετάνιοι, μηχανικοί, πληρώματα, αλλά και νησιώτες, Ικαριώτες και Πειραιωτάκια.

Επισκεφτήκαμε το Ικαριώτικο Καφενείο σε μία πάροδο της ακτής Μιαούλη, 200 μέτρα μακριά από το παλιό μαγαζί. Τυχερός ο ιδιοκτήτης του, ο Μάκης από τη Μεσαριά της Ικαρίας, που βρήκε τόσο γρήγορα έναν χώρο το ίδιο επιβλητικό και ευρύχωρο, έτσι ώστε να μεταφέρει όλο το περιεχόμενο και την ατμόσφαιρα του παλιού του καφενείο εδώ.

«Άρχισα να δουλεύω το κυλικείο ως παραδοσιακό ναυτικό καφενείο από το 1988, μόλις έφτασα στον Πειραιά από την Ικαρία, όπου γεννήθηκα, και από τότε άρχισαν να μαζεύονται Ικαριώτες, Φουρνιώτες και Σαμιώτες και το καφενείο ήταν ο τόπος συνάντησής τους. Στην αρχή με βοήθησε στη κουζίνα η μάνα μου, στην πορεία έβαλα τηγάνια, όπου βρίσκομαι εγώ και ο συνεταίρος μου Ισίδωρος και στο σερβίρισμα η γυναίκα μου, Φιλιώ με τις οι κόρες μου Ελένη και Λήδα.

Τώρα που το Ικαριώτικο Καφενείο μεγάλωσε μάς βοηθούν άλλες δυο κοπέλες. Σερβίρουμε τσίπουρα με ποικιλίες από σουτζούκι, βραστό αυγό, παστή σαρδέλα και καυτερές πιπερίτσες, τα τηγάνια βγάζουν ψαράκια ψιλά, γαριδούλες, καλαμαράκια, μπακαλιαράκια, κεφτέδες, πατάτες τηγανητές, και από μαγειρευτά φάβα παντρεμένη, ρεβίθια, γίδα και κόκορα κρασάτο. Πελάτες μας είναι κυρίως ναυτικοί, από εφοπλιστές, καπετάνιοι ως και λοστρόμοι, εδώ είναι το στέκι τους, είναι τόπος συνάντησης και των συναλλαγών τους και βέβαια δεν χάνουν την ευκαιρία να αφηγηθούν θαλασσινές ιστορίες, να αναπολήσουν ταξίδια και όμορφες γυναίκες που γνώρισαν σε μακρινά λιμάνια».