Σκυλοδήμος

Πίσω από την Ευαγγελίστρια στον Πειραιά, γωνία Δεληγιώργη και Σκυλίτση, βρίσκεται το Μπακάλικο του Φίλιππα ή αλλιώς η μπακαλοταβέρνα Σκυλοδήμος, ίσως η πιο αυθεντική του λεκανοπεδίου. Η εκκλησία της Ευαγγελίστριας, στις αρχές του 20ού αιώνα, υποδεχόταν τους υποψήφιους ταξιδιώτες που δεν κατόρθωναν να χωρέσουν στα βαπόρια και να πάνε στην Τήνο να εκπληρώσουν το τάμα τους στην Παναγιά της Τήνου, και έτσι εύρισκαν σ’ αυτήν μια άλλη Παναγιά παρηγοριά για προσκύνημα.

Στα στενά σοκάκια της γειτονιάς της Ευαγγελίστριας, η μπακαλοταβέρνα του Σκυλοδήμου αναδύει την ατμόσφαιρα του παλιού Πειραιά. Σαν μια μικρή όαση στις πολυκατοικίες του ΄60, αντικρίζεις ένα μονόροφο γωνιακό νεοκλασσικό κτήριο με έξη χαρακτηριστικά υψηλά πορτοπαράθυρα σε χρώμα κεραμιδί, που κοντράρουν με την ανοικτή ώχρα της τοιχοποιΐας. Η είσοδος βρίσκεται τέσσερα σκαλοπάτια πάνω από το πεζοδρόμιο, στο πάνω μέρος της αναρτημένη η ταμπέλα «Οινοπαντοπωλείο, Το μπακάλικο του Φίλιππα, Εδώδιμα-Αποικιακά», και στα αριστερά μια άλλη, στο ύψος του ματιού, με γράμματα χεριού σε ενημερώνει «Παραδοσιακό Μπακάλικο, όσπρια χύμα/ρύζι Καρολίνα Σερρών, ρύζι μπόννετ, ρύζι γλασσέ, φασόλια χοντρά Καστοριάς, φασόλια γίγαντες, ρεβίθια Δομοκού, φακές, φρούτα & λαχανικά φρέσκα εποχής, κρασί χύμα».

Μπαίνοντας μέσα σε μια φωτισμένη με διάχυτο φυσικό φως αίθουσα, αριστερά σου θα δεις λίγο πολύ αυτά που διάβασες στην είσοδο μαζί με κάποιες κονσέρβες και καθαριστικά, απλωμένα σε μία μεταλλική ντέξιον ραφαρία, ενώ απέναντι, σ’ ένα παλιό ψυγείο θα βρεις μια ποικιλία από τυριά, σαλάμια, αλλαντικά, που είναι προς πώληση, αλλά και για κατανάλωση μαζί με τσίπουρο. Στη δεξιά πλευρά, σύριζα με την ξύλινη τζαμαρία, τέσσερα μικρά τραπεζάκια, όπου ο κόσμος της γειτονιάς πίνει το ουζάκι του και ενδιαμέσως ο πάγκος με τα λαχανικά και τα φρούτα, όπου ένα παλικάρι, ο Φίλιππος, σερβίρει και ταυτόχρονα εξυπηρετεί τους πελάτες του μπακάλικου.

Αφού πήραμε τον πρώτο μεζέ, με γραβιέρα, ελίτσα και σουτζούκι, περάσαμε μέσα από μια στενή πόρτα στην πλαϊνή αίθουσα για τα «περαιτέρω»:

«Το 1908 άνοιξε εδώ το μπακάλικο κάποιος Βούλγαρης, από τη Θεσσαλία. Tέλη της δεκαετίας του ’50, το αγοράζει ο πατέρας μου Νίκος Σκυλοδήμος, μπακάλης σε άλλο μεγάλο παντοπωλείο του Πειραιά. Θυμάμαι μικρό μ’ έπαιρνε μαζί του και με πήγαινε βράδια στη Λαχαναγορά και μου μάθαινε πώς να ψωνίζω και να διαλέγω καλά προϊόντα. Τα καλοκαίρια και τις σχόλες δούλευα μαζί του, κάτι φυσικά που δεν μου άρεσε, γιατί οι παρέες μου ήταν όλη μέρα στο παιγνίδι. Το 2001 έπαθε ο πατέρας μου εγκεφαλικό, και εγώ όντας στο Στρατό, ενώ είχα άλλα όνειρα, πήρα το μαγαζί στα χέρια μου, στην αρχή προσωρινά, μετά γλυκάθηκα, έβγαινε το μεροκάματο. Πριν από λίγα χρόνια, μας άφησε χρόνους ο πατέρας, ο οποίος, αν και σακατεμένος, έδινε το παρόν στο μαγαζί.

Το 2015, δεν χωράγαμε στο μπακάλικο. Έκανα την πλαϊνή αποθήκη αίθουσα για φαγητό, τα πράγματα τα έβαλα στο υπόγειο, ενίσχυσα την κουζίνα και τώρα έχω άλλα 10 τραπέζια για σερβίρισμα. Η αλήθεια είναι ότι με τιμάει όχι μόνον η γειτονιά, αλλά και όλος ο Πειραιάς».

Μάς εξιστορεί ο Φίλιππος Σκυλοδήμος – ένα σεμνό παλικάρι με καθαρή ματιά και σταράτες κουβέντες – την ιστορία του, την ιστορία της ζωής του και του Πειραιά, ενόσω ο Γιάννης, ο βοηθός του, μάς σερβίρει πατάτες τηγανητές και κεφτεδάκια. Γύρω μας κάποιοι τρώγαν λουκάνικα, γαρίδες και μαριδάκι, όλα στο τηγάνι, μαζί με σαλατούλες, φάβα και ρεβίθια. Στο τέλος, σερβιριστήκαμε χαλβά από τον Αργουδέλη, γείτονά του στα Καμίνια.

«Το μαγαζί μού το ζητάνε για αντιπαροχή, εγώ όμως δεν το δίνω, είναι πια η ζωή μου».

Όχι μόνο η δική του, αλλά και ολάκερης της γειτονιάς -συμπληρώνω εγώ-, και πολλών άλλων που ανακαλύπτουν στο “Μπακάλικο του Φίλιππα” τη γαλήνη και την ομορφιά της χαμένης γλυκιάς καθημερινότητας του Πειραιά.