Μουσείο Ναυτικής και Πολιτιστικής Παράδοσης Σκιάθου

Το Μουσείο Ναυτικής και Πολιτιστικής Παράδοσης Σκιάθου ιδρύθηκε το 2015 και στεγάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπούρτζι του Δήμου Σκιάθου.

Ψυχή και δημιουργός του Μουσείου, ο Γιάννης Παρίσης, Πλοίαρχος Ε.Ν. και πρόεδρος του Μουσείου Ναυτικής και Πολιτιστικής Παράδοσης Σκιάθου, ο οποίος μας έκανε την ξενάγηση των χώρων και μας περιέγραψε τα χίλια κύματα που πέρασε η αρχική ιδέα του να γίνει πραγματικότητα και να αποδώσει στο κοινό την ναυτική ιστορία του νησιού.

Το Μουσείο μέσα από τις συλλογές του αφηγείται και μας ταξιδεύει στους δύο αιώνες Ναυπηγικής και Ναυτικής Ιστορίας της Σκιάθου.

Τα εκθέματα αφηγούνται τη μακρόχρονη ναυπηγική παράδοση των Σκιαθίτικων ταρσανάδων που βοήθησε στην ανάπτυξη της Σκιαθίτικης ιστιοφόρου ναυτιλίας μέχρι το 19ο αιώνα, όπως και τη μετεξέλιξή της στην σύγχρονη ναυτιλία.

Σύμφωνα με τον Γιάννη Παρίση μετά τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους, οι Σκιαθίτες απέκτησαν το δικαίωμα να ναυπηγούν στο νησί τους μικρά σκάφη. Αργότερα δόθηκε η δυνατότητα στους πλοιάρχους να μεγαλώσουν τα σκάφη τους, αλλά και να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους τόσο στη Μεσόγειο όσο και στη Μαύρη Θάλασσα.

Η μεταφορά της πολης από το απομονωμένο Κάστρο στη σημερινή θέση, του ασφαλή λιμένα, έδωσε τεράστια ώθηση τόσο στην ανάπτυξη της ναυπηγικής όσο και της ναυτοσύνης. Οι πρωτοβουλίες των Σκιαθιτων να δώσουν στα πληρώματα μερίδιο πάνω στα κέρδη (όπως το παράδειγμα της προεπαναστατικής Ύδρας) καθως και η εργατικότητα τους υπήρξαν οι βασικοί πυλώνες πάνω στους οποίους αναπτύχθηκε η Σκιαθίτικη ναυτιλία. Όταν το 1833 επετράπη η ξύλευση των πυκνών δασών άρχισε μια εντατική ναυπήγηση ιστιοφόρων πλοίων.

Οι πρωτομάστορες ήταν επί το πλείστον αγράμματοι και για να βάλουν την υπογραφή τους προσλαμβαναν κάποιον που γνωριζε να γράφει. Οι αγράμματοι αυτοί λοιπόν ναυπηγοί δεν αντιμετώπισαν κανένα πρόβλημα να κατασκευάζουν σκάφη τα οποία τόσο για το μέγεθός τους όσο και για την εξαιρετική ναυπηγική γραμμή τους, προκάλεσαν την προσοχή και το ενδιαφέρον επιστημόνων ναυπηγών, μέσα και έξω από την Ελλάδα.

Ο πλοίαρχος του Αγγλικού Πολεμικού Ναυτικού James Kennedy, σε έκθεσή του προς το αγγλικό Ναυαρχείο, κάνει εύφημο μνεία για τους αγράμματους αυτούς ναυπηγούς, στις επίσημες δε εκδόσεις του το Ναυαρχείο, αναφέρεται στη ναυπηγική τέχνη των Σκιαθιτών. Τα εκθέματα του αφηγούνται τη μακρόχρονη ναυπηγική παράδοση των Σκιαθίτικων ταρσανάδων που βοήθησε στην ανάπτυξη της Σκιαθιτικης ιστιοφόρου ναυτιλίας μέχρι το 19ο αιώνα.

Μια από τις ζωγραφιές και φωτογραφίες του μουσείου απεικονίζουν 2 σκάφη που ναυπηγήθηκαν στον ταρσανά του Κώστα Γ. Μυτιληναίου, ένα λόβερ 1200 τόνων με τ’ όνομα «Βασιλική» του πλοιοκτήτη Στέργιου Ραγιά, και το σκάφος «Σκιάθος» πλοιοκτησίας των αδελφών Ραπτάκη που θεωρείτο το ωραιότερο ιστιοφόρο του Λεβάντε.

Η μόνιμη συλλογή απαρτίζεται από εξακόσια και πλέον εκθέματα, μεταξύ αυτών, ναυπηγικά εργαλεία, σχέδια και κατάστιχα κατασκευής ιστιοφόρων στους Σκιαθίτικους ταρσανάδες, αναπαράσταση παραδοσιακής κοπής ναυπηγικής ξυλείας, μια σπάνια συλλογή μικροναυπηγικής όπως και πίνακες ζωγραφικής (τέλη 19ου αιώνα) Σκιαθίτικων ιστιοφόρων.

Στο τμήμα της έκθεσης που παρουσιάζει την ποντοπόρο ναυτιλία, υπάρχουν ναυτικοί χάρτες, όργανα ναυσιπλοϊας και ημερολόγια (γέφυρας, μηχανής και ασυρμάτου), διπλώματα αξιωματικών και κατωτέρου πληρώματος, μια πλήρη αναπαράσταση γέφυρας πλοίου τύπου Liberty, ομοιώματα σκαφών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού καθώς και ένα μικρό αφιέρωμα στο Υποβρύχιο “Κατσώνης”, που βυθίστηκε ανοιχτά της Σκιάθου το 1943.